ماه ربیع الاول که به خاطر میلاد با سعادت حضرت ختمی مرتبت رسول الله الاعظم محمد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم به نام ربیع المولود معروف است ماهی بسیار مبارک و فرخنده است. اهل سنت، سالروز ولادت پیامبر اکرم را ۱۲ ربیع الاول و علمای شیعه، ۱۷ ربیع الاول سال عام الفیل می دانند.
عامُ الفیل (سال فیل)، سالی است که ابرهه، پادشاه یمن، با لشکری معروف به اصحاب فیل برای تخریب کعبه به سوی مکه حرکت کرد. چون لشگر او همراه با فیل‌هایی بود، این سال به «عام الفیل» شهرت یافت. قرآن کریم در سوره فیل به این واقعه اشاره کرده است. تاریخ‌نگاران این سال را حدود ۵۷۰ میلادی دانسته‌اند. بنابر قول مشهور، رسول اکرم(ص) در همین سال در مکه به دنیا آمد.
علمای شیعه اعمالی در روز میلاد پیامبر اکرم ذکر و همواره این روز را گرامی می داشتند. در اواخر قرن پنجم هجری خلفای فاطمی مذهب اسماعیلی شیعه، ولادت پیامبر اکرم و امیرالمومنین علی بن ابی‌طالب و حضرت فاطمه زهرا علیهم السلام را به صورت رسمی جشن می‌گرفتند. این جشن‌ها به صورت اهدای هدیه و ایراد خطبه‌ها انجام می‌شد.
اهل سنت نیز در طول تاریخ مراسم میلاد پیامبر اکرم را مبارک شمرده و بسیاری از علمای اهل سنت (مانند ابن اثیر، ابن جوزی، شمس‌الدین سخاوی و ابن کثیر) کتاب‌هایی ویژه میلاد پیامبر نگاشته‌اند و حتی معتقدند مستحب بودن روزهٔ دوشنبه‌ها به خاطر یادبود میلاد پیامبر اکرم است.
خداوند متعال در آیاتی از سوره شعرا می‌فرماید: «وَ تَوَکَّلْ عَلَی الْعَزیزِ الرَّحیمِ• الَّذی یَراکَ حینَ تَقُومُ• وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدینَ• اِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیم؛و بر خداوند عزیز و رحیم توکّل کن! • همان کسی که تو را به هنگامی که (برای عبادت) برمی‌خیزی می‌بیند • و (نیز) حرکت تو را در میان سجده‌کنندگان! • اوست خدای شنوا و دانا.»بر اساس برخی از روایات و تفاسیر، مقصود از «و تقلّبک فی السّاجدین» این است که پیشینیان حضرت رسول اللهرپی‌درپی و پشت در پشت، سجده‌گزار، نیایش‌کننده و موحّد بوده‌اند.چنان‌که علامه مجلسی در ذیل این آیه به نقل از شیخ طبرسی می‌نویسد: مراد از سّاجدین، در آیه موحّدین است.
حضرت امیرالمومنین درباره اجداد پیامبر اکرم می‌فرماید: «اختاره من شجرة الانبیاء و مشکاة الضّیاء و ذؤابة العـلیاء و سـرّة البطحاء و مصابیح الظّلمة و ینابیع الحکمة؛ خداوند، محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را از دودمان پیامبران و چراغ‌دان نورگستر و خاندان سرآمد و از سرزمین بطحا و از مـیان چراغ‌های ظلمت و چشمه‌های حکمت برگزید.»
هفته وحدت و اهمیت آن
به تدبیر امام خمینی ره در سال ۱۳۶۰ این ایام به نام هفته وحدت مزین شد.
امام راحل در سخنرانی خود که در روز ۸ دی ماه ۱۳۶۰ شمسی داشتند ضمن اشاره به پیشنهاد آیت‌الله منتظری، این اصطلاح را به کار بردند و فرمودند: ما فریاد می‌زنیم که باید همه باهم باشیم، هفته وحدت داشته باشیم. دین ما یکی است، قرآن ما یکی است، پیغمبر ما یکی است.
در حقیقت نامگذاری این ایام به عنوان هفته وحدت متضمن حکمت‌ها و نکاتی ظریف است که توجه و التفات به آنها برکات مضاعفی را در بهره مندی از میلاد دردانه هستی، نبی الرحمه و رحمه للعالمین، نصیب مسلمانان و جهان اسلام خواهد کرد.
قرآن کریم دراین باره می فرماید: وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَیَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا. همگی به رشته دین خدا چنگ زده، به راه‌های متفرق نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید و خدا در دل های شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف خداوند همه، برادر دینی یکدیگر شدید، و در صورتی که در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. همان گونه که با اتحاد قطرات آب، جوی‌های آب، و با به هم پیوستن جوی‌های کوچک به همدیگر، رودخانه ای عظیم ایجاد می‌شود، با اتحاد انسان‌ها نیز صف های بزرگی به وجود می آید که پشت هر دشمنی را می لرزاند و او را به وحشت می اندازد.
از نخستین اقدامات پیامبر اکرم (ص) پس از تشکیل حکومت اسلامی در مدینه به منظور تقویت بنیه آن ایجاد روحیه وحدت و یگانگی میان مسلمانان بود و پیامبر (ص) در این برهه از زمان با اجرای برنامه عقد اخوت و برادری میان مسلمانان برای تحقق این مهم اقدام کردند و هر مسلمانی با مسلمان دیگر پیمان برادری بستند و بدین ترتیب، بنیان اتحاد مستحکم شد.
اتحاد را می‌توان، نخ تسبیحی دانست که مهره‌ها را در کنار هم نگه می دارد و ارتباط منظمی‌بین آنها برقرار می سازد و آنها را از پراکندگی، دورافتادگی و گم شدن حفظ می‌کند و اگر این نخ پاره شود، انسجام مهره‌ها گسسته می‌شود و هر کدام به جانبی خواهد رفت.