اهميت وحدت اسلامی در كلام علما و انديشمندان مسلمان
علما و اندیشمندان مسلمان در طی سالیان گذشته برای حفظ کیان اسلامی علاوه بر فعالیت های گسترده و مستمر به صورت نظری نیز همواره دعوت به وحدت و اتحاد می نمودند .اما امروزه شرایط خاصی بر جهان اسلام حاکم گشته،به طوری که بیشتر از هر موقع نیاز به وحدت میان مسلمین احساس می شود، که این خود هوشیاری بیشتر مسلمانان را می طلبد . لذا اقدام به جمع اوری گزیده هايی از سخنان گهربار علما در زمینه وحدت نموده و در اختیار خوانندگان محترم قرار می دهیم .
امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب:
ما با مسلمین اهل تسنن یكی هستیم. اگر كسی كلامی بگوید كه باعث تفرقه بین ما مسلمانها بشود بدانید كه یا جاهل است يا از كسانی است كه می خواهد بین مسلمانان اختلاف بیندازند. قضیه شیعه و سنی اصلا در كار نیست ما همه با هم برادریم. لازم است برادران ايرانى و شيعيان ديگر كشورها از اعمال جاهلانه كه موجب تفرقه صفوف مسلمين است، خودداري كنند و لازم است در جماعات اهل سنت حاضر شوند و از انعقاد و تشكيل نماز جماعت در منازل و گذاشتن بلندگوهايى مخالف رويه اجتناب نمايند.
علامه امینی :
عقاید و آراء مذاهب مختلف است و هرگز رشته اخوت را که قرآن کریم با جمله (انما المومنون اخوه) بدان تصریح کرده، پاره نمی‌کند هر چند کار مباحثه علمی و مجادله کلامی و مذهبی به اوج خود برسد. سیره سلف و در رأس آنها صحابه و تابعین نیز همین بوده است.
ما مؤلفان و نویسندگان در اقطار و اکتاف جهان اسلام، با همه اختلافاتی که در اصول و فروع با یکدیگر داریم، یک وجه مشترک داریم و آن ایمان به خدا و پیامبر خداست. در کالبد همه ما یک روح و یک عاطفه حکمفرماست و آن روح اسلام و کلمه اخلاص است.»
استاد شهید مرتضی مطهری:
«بدیهی است منظور علمای روشن فکر اسلامی از وحدت اسلامی، حصر مذاهب در یک و یا اخذ مشترکات مذاهب و طرد متفرقات آنها- که نه معقول و منطقی است و نه مطلوب و عملی- نیست، بلکه منظور ایشان بر متشکل شدن مسلمین در یک صف، در برابر دشمنان مشترک است.»
مخالفين اتحاد مسلمين براي اينكه از وحدت اسلامي مفهومي غير منطقي و غير عملي بسازند آن را وحدت مذهبي توجيه مي كنند ... حال آنكه علماي بزرگ اسلامي قصد ندارند كه همه را شيعه و يا سني كنند بلكه غرض متشكل كردن مسلمانان است در يك صف واحد .
آیت الله سیدمحمدباقر صدر:
«من تمام عمرم را در راه وحدت و برادری شیعه و سنی صرف کرده‌ام و از هر پیامی که موجب وحدت آنان گردد و هر عقیده‌ای که آنان را در آغوش گیرد، دفاع و حمایت کرده‌ام. من برادر و فرزند اهل تسنن هستم، همان اندازه که برادر و فرزند شیعه هستم.»
امام موسی صدر :
«وحدت کلمه و یکی کردن نیروها و رشد کارایی ها، نه فقط از شریف ترین هدف های دینی و وصیت پیامبر عظیم الشان ماست، بلکه چیزی ست که به موجودیت ما، شرف ما و موجودیت نسل های آینده ما بستگی دارد.بلی، مساله ای ست حیاتی. این وحدت کلمه نباید بصورت : «شعاری برافرشته» یا «سخنی مکتوب» بماند، بلکه باید تابشی از فکر و تپیدنی از دل و راهی برای رفتن باشد. بعد اساسی در شاختن آینده باشد و این، جز با تلاش فکری فوق العاده و اهتمام ویژه برخاسته از دورن و کوشش و تلاش و شب زنده داری میسر نخواهد بود. در این هنگام وحدتی خواهیم داشت نمونه، که دیگران از آن الگو برخواهند گرفت.»
«فشرده شدن صفوف مسلمین چیزی نیست که تنها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن را سفارش کرده باشد، بلکه ضرورت زندگی و عقل نیز آن را به ما توصیه می‌کند و موضوعی است که هستی و بقای ما به آن بستگی دارد. مقصود من از وحدت کلمه مسلمین آن نیست که آن را کورکورانه تکرار کنیم. بلکه منظورم آن است که وحدت - به تمام معنای کلمه- در تمامی تعقلات و اندیشه‌های ما جا گیرد و برنامه اعمال و کوشش‌های ما گردد»
علامه سیدمحمدحسین طباطبائی :
«شیعیان صدر اسلام هرگز از صف اکثریت کنار نرفته و در پیشرفت امور عامه اسلامی، با عموم مسلمانان تشریک مساعی و بذل نصح می‌نمودند و هم اکنون نیز بر عموم مسلمانان لازم است که اتفاق خود را در اصول آیین مقدس اسلامی در نظر گرفته و از این همه فشار و ناراحتی که در طول این مدت از بیگانگان و عوامل خارجی کشیده‌اند، به خود آمده و تفرقه عملی را کنار گذاشته و در یک صف قرار گیرند.»
سیدقطب :
«مسلمانان به تعبیر قرآن «التی هی اقوم» باید ابتدا اساسی‌ترین عمل که ضروری‌ترین و فوری‌ترین آنهاست در پیش گیرند، یعنی تحصیل جماعت که در قرآن به «اعتصام» تعبیر شده است. چون شرط نتیجه بخش بودن عمل، همگانی بودن آن است. تا تفرق و روشهای مختلف در عمل، اثر آن را خنثی نکند.»
علامه كاشف الغطاء :
بايد دانست كه مقصود از تقريب بين مذاهب اسلامي از بين بردن اصل اختلاف ميان آنها نيست بلكه تنها آرزو و مهمترين هدف اين است كه اين اختلاف موجب عداوت و دشمني نگشته و دوري ها و مشاجره ها به برادري و نزديكي تبديل گردد.
شیخ محمد غزالی :
«دین امر به زدودن شقاق و نزاع می‌کند و به وحدت و همبستگی دعوت می‌نماید، چه اینکه خداوند می‌فرماید: «و اعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرقوا» و نیز می‌فرماید: «ولاتنازعوا فتغشلوا» اما سوگمندانه، ما رویاروی این نصوص و محکمات هستیم. با یکدیگر بنام دین می‌ستیزیم و هر یک به راهی می‌رویم و در آن تعصب می‌ورزیم و با دیگر برادران خود دشمنی می‌کنیم.»
سید عبدالحسین شرف الدین :
«فرقتهما السیاسه فلتجمعهما السیاسه» شیعه و سنی را روز نخست، سیاست از هم دور کرد و اکنون باید سیاست آنان را کنار یکدیگر بگذارد.»
شیخ محمود شلتوت :
«آئین اسلام هیچ یک از پیروان خود را مجبور به پیروی از مذهب معینی نکرده است. مذهب جعفری معروف به مذهب امامی اثناعشری، مذهبی است که شرعاً پیروی از آن مانند پیروی از مذاهب اهل سنت جایز است. پس سزاوار است که مسلمانان این حقیقت را دریابند و از تعصب ناروایی که نسبت به مذهب معینی دارند، دوری گزینند، زیرا دین خدا در گرو پیروی از مذهبی نبوده و در انحصار مذهب معینی نیست.»
پيشوايان نخستين اسلام از نظر علمي مختلف بودند اما با اين وجود به يكديگر احترام مي گذاشتند و يكديگر را معذور مي دانستند، به مقصد ديدار يكديگر بار سفر مي بستند و مطالبي را از هم مي آموختند .
شیخ محمد عبده شاگرد سیدجمال الدین اسدآبادی :
«تفرقه و ضعف مذاهب و دین، از دسایس بیگانگان است. بیگانگان کوشیده‌اند فرق مختلف اسلامی را با تفرقه‌اندازی ضعیف کنند و قلوب آنان را نسبت به یکدیگر آزرده سازند و آنان را از دستورات راستین اسلام دور کنند و بذر تشکیک را در میان مسلمانان بپاشند و رابطه مسلمانها را با دین راستین کم کنند.»
اتحاد، ميوه درختي است كه تنه ها، شاخه ها و برگهاي مختلفي دارد و ريشه آن همان اخلاق فاضله است و بر مسلمانان فرض است كه خود را به تربيت حقيقي اسلامي بيارايند تا از ثمر آن استفاده كنند .
شهيد آية الله سيد محمد تقي حكيم :
بسياري از اختلافات بين شيعه و سني زاييده نسبت هاي دروغ و تبليغات كاذبي است كه حكومت هاي ظالم در گوشه هاي سياه و تاريك از خود به جا گذاشته اند .
محمد رشيد رضا :
يكي از بزرگترين گرفتاريهاي فرق اسلامي، دادن نسبت فسق به يكديگر است با اين كه همگي قصد وصول به حق را دارند، بنا براين هر كدام مجتهد اند و مجتهد هر چند خطا كند، معذور است .
دكتر عمر فروخ :
در مذاهب اسلامي ، تمام اختلافات موجود به معاملات و وجوه مختلف عبادت مربوط مي گردد اما در ارتباط با خداي تعالي و رسول او هيچ گونه اختلافي وجود ندارد .
حضرت آية الله خامنه اي :
اگر ما خودمان با خودمان وحدت كلمه خودمان را نقض نكنيم ، اتحاد و اتفاق شرق و غرب عليه ما به جايي نخواهد رسيد.
علامه محمد تقي قمي از پيشوايان وحدت :
رفع اختلاف ميان مسلمانان و ايجاد اتحاد به معني تجديد عظمت اسلام است ... اختلاف در غير اصول دين ضرري به ايمان نمي رساند و هيچ كس را از دايره اسلام خارج نخواهد ساخت.
علامه محمد محمد مدني :
بايد محققين قبل از ورود در زمينه تحقيق، لباس مذهبي و فرقه ي خود را كنار گذاشته تا بتوانند در ميان گفته ها و آراء مختلف مذاهب اسلامي بدون هيچ گونه تعصبي بهترين آن ها را با دليل انتخاب كنند .
سيد احمد خميني :
دير زماني است كه در جوامع اسلامي ، وحدت مسلمين و اتحاد كشور هاي اسلامي بر سر زبانهاست .. اما در عمل گامي مثبت و تعيين كننده برداشته نمي شود ..وقتي روح تفكر توحيد و اصول ارزشي كه لازمه گرايش عمومي به وحدت است بر جوامع حاكم نباشد تلاشها ثمري نخواهد داشت .
استاد احمد امين مصري :
جاي بسي تاسف است امتي كه داراي يك خدا، يك پيامبر و يك كتاب است ، افرادش در مسائل فرعي و جزئي به نزاع و افتراق برخيزند و در اقامه دليل، دست به اسلحه بزنند .