فرزندان

نگاهی به زوایای زندگی حضرت زهرا علیها السلام نشان می دهد ایشان بخشی از عبادت را در نقش مادری می دانستند. اختصاص زمان هایی برای رسیدگی به فرزندان، بازی با آنان، خواندن اشعار آموزشی و تربیتی، مراقبت و دقت در رشد جسمی کودکان و نیز توجه به الگوپذیری کودکان در زمینه های گوناگون، همگی از موفقیت و توانمندی دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله در این نقش حکایت می کند. حضرت، اهتمام ویژه ای به این مهم داشتند و هیچ گاه مشغله های عبادی، اجتماعی و شرایط حاکم بر زمانه، ایشان را از ایفای این وظیفه باز نداشت.

ام ابیها، نقش مادری اش را با مراقبت های مادرانه از حضرت محمد صلی الله علیه و آله آغاز کرد و در طول زندگی خویش، پرورش دهنده گل های یاسی بود که عطر وجودشان تا پایان تاریخ به مشام می رسد.

دو تن از فرزندان حضرت زهرا(س) به مقام امامت رسیدند. آمادگی برای پذیرش این فرزندان، با وجود سن اندک، نکته ای قابل توجه است و از علاقه مندی بانو به این نقش خبر می دهد.

هماهنگی با همسر

یکی از عوامل موفقیت در تربیت فرزند، هماهنگی با همسر در تربیت است. زمانی که والدین همپای یکدیگر به تربیت می پردازند، نتایج شکوهمندی نصیب شان می شود؛ تا آن گاه که اختلاف سلیقه و عقیده بر زندگی حاکم باشد. حضرت زهرا علیها السلام با پذیرش جایگاه شوهر در قله زندگی، خویشتن را با فرمان های حضرت علی علیه السلام در تربیت فرزندان هماهنگ ساخت و این امر خطیر را با موفقیت به انجام رساند.

پرورش کودکان مقتدر و اثرگذار

فارغ از نگاه قدسی به فرزندان حضرت فاطمه علیها السلام باید گفت روش تربیتی بانو، سبب شد تا فرزندانی موفق، اثرگذار، پایدار در برابر دشواری ها، یکتاپرست، مبارز و با سطح بالایی از همکاری اجتماعی پرورش یابند. نمونه ای از این موفقیت را در روحیه و شخصیت عقیله بنی هاشم، حضرت زینب علیها السلام مشاهده می کنیم که با درک درست موقعیت هایی که در زندگی با آن روبه رو بوده اند، توانستند از عهده نقش های گوناگون به خوبی برآیند و جامعه را به سمت صلاح و سعادت سوق دهند. نقش آموزشی و تربیتی این دختر گران مایه در جامعه ای که می زیستند، خود نمونه ای از تربیت موفق است.

خانه ای پر از مهر

زندگی مشترک علی علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام در خانه ای ساده، ولی پر از نور و مهر آغاز شد. یاد خدا چلچراغ خانه آنها بود و به جز رضایت حضرت حق، خواسته دیگری آنها را به خود مشغول نکرد. زهرا علیها السلام رازدار علی علیه السلام بود و علی علیه السلام پناهگاه فاطمه علیها السلام؛ تا آنجا که حضرتش با نگاهی به زندگی خویش فرمود: «هیچ گاه فاطمه از من نرنجید و او نیز هرگز مرا نرنجاند. او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده خاطر نساخت. در هیچ امری، قدمی برخلاف میل باطنی من برنداشت و هرگاه به چهره اش نگاه می کردم، تمام غصه هایم برطرف می شد و دردهایم را فراموش می کردم». (مجلسی، 1403: ج 43: 123) آن حضرت در جایی دیگر می فرماید: «به خدا قسم! هرگز کاری نکردم که فاطمه خشمگین شود؛ او نیز هیچ گاه مرا خشمگین نکرد». (انصاری، 1379: 24)

خانه گلی و گل های یاس

فاطمه زهرا علیها السلام و همسر بزرگوارش، زندگی را در خانه ای گلی آغاز کردند، ولی زیباترین گل های یاس در همان خانه پرورش یافتند. حضرت امام خمینی رحمه الله با اشاره به این مطلب می فرمایند:
یک کوخ چهار ـ پنج نفری در صدر اسلام داشته ایم و آن، کوخ فاطمه زهرا علیها السلام است. برکات این کوخ چند نفری آن قدر زیاد است که عالم را از نورانیت پر کرده است. کوخ نشینان این کوخ محقر، در مراتب معنوی آن قدر بالا بودند که دست ملکوتی ها هم به آنها نمی رسد. جنبه های تربیتی این کوخ، آن قدر والا بوده است که همه برکات در بلاد مسلمین، خصوصاً در مثل بلاد ما، همه از برکات آنهاست. (مصباح یزدی، 1380: 216)

همسران نمونه

سراسر زندگی مشترک امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام سرشار از سرمشق های نیکوست. مقام معظم رهبری، در تحلیلی زیبا از نقش حضرت زهرا علیها السلام در فعالیت های اثرگذار همسرش چنین یاد می کنند:

... در طول ده سالی که پیامبر در مدینه بود، حدود نه سال، جنگ های کوچک و بزرگی ذکر کرده اند (حدود شصت جنگ اتفاق افتاده). در اغلب آنها امیرالمؤمنین هم بوده است. حالا شما ببینید، او [حضرت زهرا] خانمی است که در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ می ماند.. .. از لحاظ زندگی هم وضع رو به راهی ندارند... در حالی که دختر رهبر است، دختر پیامبر است، یک نوع احساس مسئولیت هم می کند. ببینید انسان چه روحیه قوی ای باید داشته باشد تا بتواند این شوهر را تجهیز کند، دل او را از وسوسه اهل و عیال و گرفتاری های زندگی خالی کند، به او گرمی بدهد، بچه ها را به آن خوبی تربیت کند.. .. فاطمه زهرا علیها السلام این گونه خانه داری، شوهرداری و کدبانویی کردند و این طور محور زندگی فامیل ماندگار در تاریخ قرار گرفتند. (سخنان مقام معظم رهبری در تاریخ 7 اردیبهشت 1377)