آیین مقدس اسلام تمام مردم مسلمان را از خصومت ورزی و خشم گرفتن بر یکدیگر و به کار گرفتن حسد و قطع پیوند . رابطه بر حذر داشته و همه اهل اسلام را به رفق و مدارا و مسامحه و آسان گبری و مهرورزی بر یکدیگر دعوت کرده است. فرهنگ حق مؤمنان را ازنظر معنوی برادر یکدیگر دانسته و در این زمینه حقوق بسیار پرارزشی را به‌عنوان حقوق برادری طرح کرده و اهل ایمان را به ادای آن حقوق ترغیب و تشویق نموده و مراعات آن حقوق را لازم و واجب اخلاقی و گاهی واجب شرعی اعلام کرده است و روی‌گردان از ادای آن حقوق را از ولایت خدا خارج می‌داند. 

برقراری پیوند برادری و رابطه معنوی و تداوم آن محصول پاک بودن درون از رذایل اخلاقی است. رذایل اخلاقی چون غرور و کبر و منیت و حرص و بخل و حسد مانع از این است که حالت برادری و فضای معنوی و مهرورزی و مدارا و نرمی بر دو فرد یا بر یک خانواده یا بر افراد جامعه حاکم باشد.

رسول خدا(ص) در روایتی بسیار مهم مردم را از رذایل اخلاقی و مفاسد عملی بر حذر داشته و آنان را به رعایت حقوق برادری دعوت کرده است: «لا ندابروا ولا تباغضو والاتخاسدوا ولا تقاطعوا و کونوا عباد الله اخوانا. المسلم اخ المسلم لا یظلمه و لایحرمه ولایخزله.»
با یکدیگر خصومت نورزید و بر یکدیگر خشم نگیرید و بر یکدیگر حسادت نداشته باشید و پیوند و رابطه دوستی و برادری را قطع مکنید و بندگان خدا با یکدیگر برادر باشید. مسلمان برادر مسلمان است، به برادرش ستم نمی¬کند و او را از محبت‌ها و پرداخت مال محروم نمی‌نماید و وی را وانمی‌گذارد.
قال رسول‌الله(ص):« مداراه الناس نصف الایمان و الرفق بهم نصف العیش»
رسول خدا(ص) فرمود: آسان‌گیری و مدارای با مردم نصف ایمان و نرمی با آنان نصف معیشت است.
رسول خدا(ص) فرمود: «رحم الله امر سهل البیع سهل الشرا سهل الاقتضاء.»
خدا رحمت کند مردی را که در فروش جنس و در خرید متاع و در گرفتن دین از مدیون آسان سهل‌انگار است.
و نیز آن حضرت فرمود:«من انظر معسرا او ترک(له) حاسبه الله حسابا یسیرا»
کسی که مدیون تنگدستی را مهلت دهد، یا او را رها کند خدا او را به حسابرسی آسانی محاسبه کند.
و از آن حضرت روایت شده است: 
در قیامت مردی که براثر گناه، اسراف بر وجود خود داشته حسابرسی می‌کنند و برای او حسنه‌ای که سبب نجاتش شود نمی‌یابند به او میگویند: هرگز کار خیری انجام داده‌ای؟ می‌گوید: نه ولی مردی بودم که از ثروتم به مردم قرض دادم و به جوانانی که پیرامونم بودند می‌گفتم: با ثروتمندانی که از آنان طلبکارم نرمی و مدارا داشته باشید و تنگدستان را مهلت دهید. خدا می‌فرماید: من آسان گرفتن بر او نرمی و مدارای به او شایسته‌ترم. پس خدا از او بگذر و وی را بیامرزد.
حماد بن عثمان می‌گوید:
« مردی به محضر مبارک امام صادق(ع) وارد شد و از مردی از اصحاب حضرت شکایت کرد و چیزی نگذشت که آن صحابی نزد امام آمد به او فرمود: سبب شکایت این شاکی از تو چیست؟ عرضه داشت: از من شکایت می‌کند برای این‌که قرضی را که به او داده بودم تا دینار آخرش به‌طور کامل مطالبه کردم. حماد می‌گوید: امام صادق(ع) خشمگین نشست سپس فرمود: انگار می‌کنی زمانی که حق خود را به‌طور کامل مطالبه می‌کنی کار زشتی نمی‌کنی؟ آیا آنچه را که خداوند از حالات مؤمنان در قرآن حکایت کرده ندیدی که فرموده:« ویخافون سوء الحساب».
فکر می‌کنی می‌ترسند که خدا بر آنان در حسابرسی ستم روا دارد؟ نه به خدا سوگند نمی‌ترسند بلکه از حسابرسی دقیق و کامل می‌ترسند  که خداوند این‌گونه حسابرسی – که مو را از ماست می‌کشند- را حسابرسی بد «سوء الحساب» نامیده است، پس کسی که در مطالبه حق خود به این صورت با طرف خود برخورد کند کار زشتی انجام داده است!!
رسول خدا(ص) فرمود: «الا و ان الله او انی فی ارضه و هی القلوب واحب الوانی الی الله اصفاها واصلبها وارقها من الذنوب واصلبها فی الدین وارقها علی الاخوان.»
آگاه باشید برای خدا در زمینش ظرف‌هایی است و آن قلب‌هاست و محبوب اویند، آن ظرف‌ها خالص‌ترینش از گناهان و محکم‌ترینش در دین و نرم‌ترینش بر برادران دینی است.
رسول خدا(ص) در روایتی قریب به این مضامین فرموده‌اند: پروردگارم مرا به مدارا با مردم امر فرموده.
سه چیز است که موجب کامل شدن عمل است... و اخلاقی که به سبب آن با مردم به نرمی رفتار کنند.
نرمی و ملایمت موجب زینت عمل و عدم آن موجب زشتی عمل است. اگر نرمی و ملایمت مخلوق قابل‌دیدن بود، چیزی از مخلوقات خدا زیباتر از او به پشم نمی‌آمد.
در روایتی از امیرالمؤمنین(ع) نقل‌شده است: «ثمره العقل مداراه الناس.» میوه عقل نرمی و ملایمت با مردم است. «مداراه الرجال من افضل الاعمال.» نرمی با مردم از برترین اعمال است.
«دار الناس تستمتع باخائهم والقهم بالبشر تمت اضغانهم» 
با مردم به نرمی و مدارا رفتار کن، از برادری آن‌ها بهره‌مند می‌شوی و با آنان با خوش‌رویی برخورد نما، کینه‌هایشان را نابود می‌کنی.
رسول خدا(ص) مسامحه و نرمی خدا را با بنده‌اش نتیجه و محصول مسامحه و نرمی بنده با مردم می‌داند، آن حضرت در روایتی به این حقیقت اشاره فرموده، می‌فرماید: 
«اسمح یسمح لک» با مردم مدارا کن و اهل نرمی باش، تا با تو نرمی و مدارا شود.
مدارا و نرمی، اخلاق خداست و چه نیکوست مردم بر پایه فرمان حکیمانه رسول خدا(ص) که فرمود:« تخلقوا بالخلاق الله» متخلق به اخلاق خدا شوند، تا در دنیا و آخرت به خوشبختی و سعادت نائل شوند.
یارم خط عنبرین نوشته *** تعلیقه به مشک چین نوشته
از لطف بر این خط دل‌آویز *** دل‌بسته و دل‌نشین نوشته
هر حرف که او نوشته زیرش *** رو القدس آفرین نوشته
از ربت لب مریض غم را *** داروی دل حزین نوشته
مشکین قلمش خطی چو ریحان *** بر صفحه یاسمین نوشته
یا شمه‌ای از شمایل خود *** بر عارض حور عین نوشته