ميوه‏ هاي فطرت

رمضان، دعوتي است به بازيافتن «خود گمشده»، ندايي است براي توجه به خداي فراموش شده، ضيافتي است براي تناول از مائده تقوا و پايان اين مهمانيِ خدايي، عيد فطر است؛ عيد توفيق بر طاعت و اطاعت، عيد توبه و تهذيب نفس، عيد ذكر و ياد محرومان و گرسنگان. فطر، چيدن ميوه‏هايي است كه از فطرت مي‏جوشد. فطر، سپاس نعمتي است كه در رمضان نازل شده است. پيروزي بر خصم درون، جشني روحاني دارد به نام عيد فطر كه ميثاق بستن با فطرت را از سوي روزه‏داران مجاهده‏گر اعلام مي‏دارد. عيد فطر، پاداش افطارهاي خالصانه و به جاست، مُهر قبولي انفاق‏هاي با قصد قربت و پايان نامه دوره ايثار و گذشت در مسايل مالي است. فطر، عيد خداجويي و خداترسي و خداپرستي است.

عيد زيبايي‏هاي معنوي

امروز روز عيد فطر است؛ عيدي كه زمين و زمان را غرق شادي و سرور كرده است. ساكنان زمين به شكرانه يك ماه عبادت و نيايش، عيد گرفته‏اند و ساكنان آسمان نيز مأمور شده‏اند كه جوايز و پاداش‏هايي را از سوي عرش الهي براي ساكنان اين كره خاكي بياورند و به راستي كه در اين روز بزرگ، زمين، زمان و آسمان در جوش و خروش‏اند.

عيد فطر، روزي است كه فطرت آدمي به واسطه سي روز اخلاص، شكوفا شده و به معطر كردن فضاي زندگي انسان مي‏پردازد. به راستي كه فطرت، چه عطر دل‏انگيز و روح‏افزايي دارد و زندگي در پرتوي فطرت چه زيباست! عيدفطر، عيد زيبايي‏هاي معنوي است. عيد فطر، عيد بشارت و عيد سعادت است. اين عيد سعيد، بر تمامي فطرت‏هاي بيدار مبارك باد.

عيد پاكيزگي

در پايان ماه مبارك رمضان و پس از يك ماه عبادت و روزه داري، اسلام روز اول ماه شوّال را عيد قرار داده است؛ زيرا در اين روز، انسان‏ها به فطرت خود بازمي‏گردند و متوجه عظمت خداوند متعال مي‏شوند. در اين روز، مسلمانان، جسم را به وسيله غسل كردن پاكيزه كرده و با پوشيدن لباس‏هاي تميز و خوشبوكردن خود، آن را كامل مي‏نمايند. پاكيزگي روح و جانشان نيز به وسيله دعا و مناجات و نماز صورت خواهد گرفت و سرانجام، پاكيزگي اموال و دارايي‏هاي آنها به وسيله فطريه دادن و كمك كردن به انسان‏هاي فقير و نيازمند صورت مي‏پذيرد. به راستي عيد فطر، عيد پاكيزگي و طهارت انسان هاست تا از اين رهگذر، به فطرت اصلي و حقيقي خويش بازگردند.

اعمال شب عيد فطر

شب عيد سعيد فطر، شب نزول رحمت الهي و فرصتي براي پوزش‏طلبي از گناهان است. در روايات اسلامي آمده كه فضيلت اين شب عزيز، كمتر از شب قدر نيست. شب عيد فطر، شبي است كه خداوند پاداش‏هاي خود را به مؤمنان روزه دار مي‏بخشد و آنان رامورد رحمت قرار مي‏دهد. از اين رو، هر انسان مؤمن بايد از اين فرصت نهايت استفاده را در ذخيره كردن ثواب و پاداش الهي بنمايد و با انجام اعمال اين شب، از فيض بي كران آن بهره‏مند گردد. مهم‏ترين اعمال شب عيد فطر عبارت است از: غسل كردن بعد از غروب آفتاب، خواندن دعاي ويژه رؤيت هلال ماه، خواندن زيارت امام حسين عليه‏السلام ، احياي آن شب به دعا و نماز و استغفار، خواندن ده ركعت نماز، خواندن دعاي‏هاي مخصوص اين شب، كنار گذاشتن زكات فطره و....

حقيقت عيد

عارف وارسته، مرحوم ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي رحمه‏الله درباره حقيقت عيد و مفهوم عميق و والاي اين روز، چنين مي‏فرمايد: «عيد زماني است كه خداوند متعال براي جايزه دادن و بهره‏مند كردن بندگان از نعمت‏ها، آن روز را در ميان روزها انتخاب مي‏كند تا براي گرفتن خلعت‏ها و عطايا جمع شوند و به همگان اعلام كرده است كه به درگاه او روي آورده و با اعتراف به بندگي و آمرزش خواستن از گناهان و عرضه نيازها و آرزوهايشان، براي او تواضع نمايند. خداوند نيز در تمام اين موارد، به آنان وعده اجابت و اعطايي بالاتر از آرزوهايشان، بلكه بالاتر از آن‏چه در دل بشري خطور كرده، داده است. دوست دارد در چنين روزي، به او خوش‏گمان بوده و جانب اميدواري به قبول خداوند و آمرزش و عطاي او را بر جانب ترس از رد و عذابش ترجيح بدهند».

فطر؛ هديه‏اي الهي

با آنكه روزه گرفتن در تمامي اديان الهي وجود داشت و پيروان آن اديان، مكلف بودند روزهاي خاصي در سال را روزه بگيرند، ولي در پايان ايام روزه داري آنها، عيدي قرار داده نشده بود. اين براي اولين بار و در دين مبين اسلام بود كه روز پايان روزه گرفتن، روز عيد و جشن و بهجت ناميده شد و اين افتخار، ويژه مسلمانان است. رسول گرامي اسلام صلي‏الله‏عليه‏و‏آله دراين باره مي‏فرمايد: «عيد فطر، هديه‏اي است كه از سوي خدا به مردان و زنان امتم داده شده و خداوند متعال چنين هديه‏اي را پيش از من به هيچ كس نداده است». آري، عيد سعيد فطر براي مسلمانان، هديه‏اي آسماني بود كه در سال دوم هجرت به آنها عطا گرديد. در اين سال، پرداخت زكات فطره و برگزاري نماز عيد بر مسلمانان واجب شد كه پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله باعنايت خاصي به آن پرداختند و همواره به اصحاب خود توصيه مي‏كردند كه اين روز را عزيز و گرامي بدارند.

عيد فطر در كلام مقام معظم رهبري

مقام معظم رهبري، حضرت آيت‏اللّه‏ خامنه‏اي، درباره اهميت والاي عيد سعيد فطر فرمودند: «خداي متعال مراسم باعظمت اين ماه را اين گونه مقرر فرموده است كه به آساني و سادگي پايان نپذيرد. در پايان اين ماه كه ماه عبادت است، روزي را قرار داده است كه روز عيد باشد، روز اجتماع باشد، روز بزرگي باشد. برادران مسلمان به هم تهنيت بگويند. موفقيت‏هاي ماه رمضان را قدر بدانند. ميان خود و خدا محاسبه كنند و آنچه راكه در اين ماه شريف، ذخيره آنها شده است، براي خودشان حفظ كنند. آن روز، روز عيد فطر است. روز عيد فطر هم اگر چه عيد است، اما روز عبادت و توسل و تذكر و تقرب به خداست. با نماز شروع مي‏شود و با دعا و توسل و ذكر پايان مي‏پذيرد. اين روز را قدر بدانيد. ذخيره تقوا را مغتنم بشماري و عيد فطر را بزرگ بدانيد.

وحدت و يكپارچگي مسلمانان

عيد فطر، روزي است كه همه مسلمانان جهان در كنار يكديگر به نماز مي‏ايستند و به عبادت خداوند متعال مي‏پردازند و كام خويش را با حلاوت ذكر او شيرين مي‏كنند. عيدفطر، نمادي از وحدت مسلمانان است ؛ وحدتي كه سبب ذلت و نااميدي شيطان و نيز خواري استكبار و دشمنان اسلام مي‏شود. آنها با ديدن صف‏هاي به هم پيوسته مسلمانان در نماز عيد فطر، مي‏فهمند كه ديگر جايي براي آنان نخواهد بود و نمي‏توانند اهداف شوم خود را در جوامع اسلامي پياده كنند.

نداي فرشتگان در روز عيد

حضرت علي عليه‏السلام همواره عيد سعيد فطر را گرامي مي‏داشتند و با جملات گهربار خود، مردم را با فلسفه اين عيد بزرگ آشنا مي‏كردند و اهداف آن را شرح مي‏دادند. خطبه‏هاي ايشان در روز عيد فطر، از زيباترين جملات درباره اين عيد است كه همگان با شنيدن آن، به مفاهيم عميق و والاي اين روز الهي پي مي‏برند. از اين رو، آن حضرت در سخناني چنين مي‏فرمايد: «اي بندگان خدا، بدانيد كه نزديك‏ترين چيزي كه براي مردان و زنان روزه‏دار قرار داده شده، اين است كه در آخرين روز ماه رمضان، فرشته‏اي از طرف خداوند فرياد مي‏زند: اي بندگان خدا، بشارت بدهيد كه خداوند گناهان گذشته شما را آمرزيد. پس به فكر آينده و زندگي جديد خودتان باشيد كه چگونه خواهيد زيست. وقتي هلال ماه شوّال نمايان شد، فرياد فرشتگان برخاسته مي‏شود كه اي مؤمنان، بياييد و جوايزتان را دريافت كنيد».

مهم‏ترين مراسم عيد فطر

در عيد فطر، مسلمانان خدا را شكر مي‏نمايند كه يكي از بزرگ‏ترين كلاس‏هاي تربيتي اسلام را در يك ماه ديده، و از درس‏هاي مختلف آن، به اندازه استعداد و آمادگي خويش استفاده كرده‏اند و آن را با روح و جان خويش آميخته و بر الواح دل‏هاي پاك خود ثبت نموده‏اند. عيد سعيد فطر، به قشر خاصي اختصاص ندارد و تمام طبقات جامعه اسلامي، همه در صف بندگي خداوند به دعا و مناجات با او مي‏پردازند و نماز عيد فطر را با شكوهي بسيار به جا آورده و دل‏هاي پاك شده در ماه رمضان را، آماده دريافت پندهاي اخلاقي مي‏سازند.

روز شكوفايي سعادت

در مكتب پرفيض ماه رمضان، فطرت انساني جان گرفته و به صحنه زندگي گام مي‏گذارد و استعدادهاي معنوي آدمي را شكوفا مي‏نمايد و آن گاه مي‏توان فرد را سعيد و نيك بخت ناميد. مؤمنان واقعي كه زمينه خوش‏بختي در نهدشان بوده، در پرتو معارف روح‏بخش رمضان، استعداد واقعي خود را باز مي‏شناسند و به سوي هدف نهايي گام برمي‏دارند و به سعادت حقيقي مي‏رسند. عيد سعيد فطر، عيد سعادتمندان، و روز شكوفايي استعدادهاي معنوي و روحاني است. از مهم‏ترين عواملي كه موجب رسيدن به سعادت واقعي و بهره‏وري بيشتر اين روز مي‏شود، مي‏توان به اين موارد اشاره كرد: پوشيدن لباس نيكو، استفاده از عطر و بوي خوش، پرداختن زكات فطره، خواندن زيارت امام حسين عليه‏السلام ، خواندن دعاي ندبه، ديد و بازديد اقوام و نزديكان، غسل كردن و زيارت اهل قبور.

پرهيز از سرگرمي و بازي در روز عيد فطر

در روز عيد فطري امام حسن مجتبي عليه‏السلام عده‏اي را ديدند كه سرگرم بازي‏هاي بي‏محتوا بودند و خنده‏هاي بلند سر مي‏دادند. در اين هنگام، امام لحظه‏اي در كنارشان ايستادند و به آنها فرمودند: «امروز روزي است كه بندگان خدا بايد به وسيله اطاعت از دستورات او، به سوي جلب رضايتش از يكديگر سبقت بگيرند. در اين روز عده‏اي سبقت گرفته و پيروز مي‏شوند و عده‏اي نيز شكست مي‏خورند. تعجب مي‏كنم از كساني كه در اين روز كه نيكوكاران پاداش مي‏گيرند و باطل‏پيشگان زيان مي‏بينند، به بازي و خنده مي‏پردازند. به خدا سوگند اگر پرده‏ها فرو افتد، نيكوكار مي‏انديشد كه چرا بيشتر عمل نيك انجام ندادم و بدكار مي‏گويد چرا بد مي‏كردم».

دعاي امام سجاد عليه‏السلام در عيد فطر

زينت عبادت‏كنندگان، حضرت علي بن الحسين عليه‏السلام در روز عيد فطر، اهتمام زيادي به اعمال اين روز داشتند و همواره دست به دعا برمي‏داشتند و به مناجات و راز و نياز با حضرت حق مي‏پرداختند. در بخشي از دعاي ايشان در روز عيد فطر چنين آمده است: «خداوندا، ما به سويت توبه مي‏كنيم در روز عيد فطر كه آن را براي اهل ايمان روز عيد و شادي قرار دادي و براي اهل دين خود، روز اجتماع و همياري مقرر نمودي. پس از گناهاني كه مرتكب شده‏ايم و از كارهاي ناپسندي كه انجام داده‏ايم به پيشگاه تو، توبه مي‏نماييم».

عيد سعادتمندان

عيد سعيد فطر، از شمار اعياد بزرگ اسلامي است كه به دليل اهميت و عظمت خاص آن، در روايات اسلامي براي اين روز دعاها و اعمال خاصي ذكر شده است. تمامي مسلمانان كه يك ماه روزه و تسلط بر غريزه‏ها و خواسته‏هاي نفس را به منظور اطاعت از خواست الهي پشت سر گذاشته‏اند، پايان اين برنامه عظيم عبادي را جشن مي‏گيرند و طبيعي است كه ماهي به عظمت و شكوه رمضان كه سراسر فيض و بركات الهي در آن نازل مي‏شود، عيدي به بزرگي فطر مي‏طلبد. البته بايد به اين حقيقت توجه داشت كه بر اساس فرمايش حضرت علي عليه‏السلام اين روز، براي كسي عيد است كه روزه‏اش قبول و نماز و عبادتش پذيرفته گردد. و آنان كه در استفاده صحيح از برنامه انسان‏ساز ماه رمضان كوتاهي كردند، در پشيماني و حسرت به سر مي‏برند.

عيد فطر در كشورهاي اسلامي

در كشورهاي اسلامي، عيد سعيد فطر ارزش و اهميت فراواني دارد. مسلمانان از چند روز قبل خود را براي اين روز عزيز آماده مي‏كنند و در اين روز، پس از انجام اعمال مخصوص، لباس‏هاي نو مي‏پوشند، عطر مي‏زنند و به ديدن يكديگر مي‏روند. شيريني و شربت در مجالس و محافل و منازل بين افراد تقسيم مي‏كنند و به كودكان عيدي مي‏دهند. از آن گذشته، به كمك محرومان و مستمندان مي‏شتابند و تا حد امكان، از مشكلات و نيازهاي آنها مي‏كاهند. نيز به عيادت بيماران و مريضان مي‏روند تا آنها را هم در اين روز عزيز خوشحال و خرسند نمايند.