موضوع ظهور، رویداد و خبری نیست که تنها به دوران ما مربوط باشد. آن طور که از روایات مستند و آیات قرآن کریم مشخص  می‌شود، این رویداد سرنوشت‌ساز بارها و بارها توسط انبیای الهی علیهم السلام در تمام طول دوران زندگی انسان بر روی کره زمین، به اطلاع مردم رسیده و گویا همه انسان‌ها از آدم تا خاتم از آن خبر داشته و دارند. بنابراین هرچند عده‌ای مغرض، جاهل یا غافل موضوع ظهور را ناشنیده انگارند و نسبت به آن بی‌اهمیت باشند، اما ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف مانند آمدن بهار پس از خشکی و سرمای زمستان، اتفاق خواهد افتاد و دل مردم مؤمن و خداشناس را به نور ایمان حقیقی و زندگی صالح گرم خواهد کرد.

ضرورت یادآوری ایام‌الله

یکی از مهم‌ترین عنوان‌هایی که برای روز ظهور مطرح شده، ایام‌الله است. همان طور که در قرآن کریم می‌خوانیم که حتی حضرت موسی علیه السلام به مردم زمان خودش، مژده روز ظهور امان زمان علیه السلام را می‌داد تا مردم بدانند زمانی خواهد آمد که زمین پر از عدالت خواهد شد.

خداوند متعال این ماجرا را این طور بیان می‌فرماید که: «لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‏ بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِایام‌الله إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ؛ موسى را همراه آیات خود فرستادیم تا قوم خود را از ورطه ظلمانى کفر درآورده به وادی نورانى ایمان رهبرى کند، و آن‌ها را به روزهاى خداوندى متذکر گرداند که در آن آیاتى است براى هر صبرکننده شکرگزارى.» شیخ صدوق در کتاب خصال نوشته است که امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر این آیه فرمودند: «منظور از ایام‌الله سه روز است: روز ظهور قائم آل محمد علیهم السلام، روز رجعت و روز قیامت.» بنابراین ما باید پیوسته به یاد این سه روز مهم و سرنوشت‌ساز باشیم تا زندگی‌مان بر طبق معیارهای خداپسندانه و دیندارانه باشد.

نسل پایدار پیامبر اسلام (ص)و امیرالمؤمنین(ع)

خداوند در آیه دیگری به باقی ماندن نسل پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله و حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به عنوان بندگان بر حق خداوند تأکید فرموده است: «یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ؛ مى‌‏خواهند نور خدا را به دهان‌هایشان خاموش کنند ولى خدا کامل‌کننده نور خویش است، اگرچه کافران را ناخوش آید.» امام موسی کاظم علیه السلام در تفسیر این آیه فرموده‌اند: «منظور از آیه شریفه دوستی اهل بیت و خاندان امام علی علیه السلام است که هرچند دشمنان اسلام بخواهند نور آن‌ها را خاموش کرده و از بین ببرند، اما خدای متعال آن‌ها را تا زمان حضرت حجت علیه السلام و ظهور آن حضرت پایدار خواهد داشت و کسی نمی‌تواند نور این خانواده را از بین ببرد.»

درواقع خداوند متعال که خالق و پروردگار همه عالم هستی است، خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام را پا بر جا نگاه خواهد داشت و ظهور منجی آخرالزمان رویدادی است که بر طبق اراده خداوند انجام می‌گیرد و به پیروزی حق می‌انجامد. خدای تعالی نور خود را با ظهور قائم آل محمد علیهم السلام تکمیل کرده و به بندگان صالح خود عرضه خواهد داشت، حتی اگر کافران و منکران خوش نداشته  و از آن اکراه داشته باشند.

ظهور؛ زمان غلبه دین خدا بر کفر مردم

ظهور به مفهوم غلبه دین خدا بر کفر است. این اتفاق هم موضوعی است که خدای تعالی آن را رقم زده و بر طبق اراده خداوند است. یکی از دلایل آن شاید سنجش ایمان مردم باشد. خداوند نمی‌خواهد مردم با تحکم و اجبار حق را درک کنند. به هر کسی فرصتی می‌دهد تا خودش راه حق و باطل را سنجیده و به نتیجه برسد. اگر کسی به آیات خدا ایمان داشته باشد، این مسیر برایش ساده‌تر خواهد بود. ولی اگر کسی به قرآن کریم ایمان نداشته و رسالت نبی مکرم اسلام را به یقین درک نکرده باشد، خدا هم او را وادار به تسلیم شدن در برابر توحید و نبوت و معاد نخواهد کرد.

بر همین اساس است که ظهور امام زمان علیه السلام را به عنوان حسن ختام تمام رویدادهای زمینی قرار داده است و می‌فرماید: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ خداوند فرستاده خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا بر همه دین‌ها غالب شود. هرچند مشرکین نخواهند.» امام علی بن موسی‌الرضا علیه السلام درباره آیه شریفه فرموده‌اند که: این آیه زمانی تأویل خواهد شد که قائم آل محمد علیهم السلام ظهور کند. در آن زمان است که کافران و منکران توحید، از ظهور او ناراضی و ناراحت خواهند بود چون فرصت غفلت یا لجاجتشان به اتمام می‌رسد.

مژده ظهور امام زمان علیه السلام در ادیان الهی

علوه بر حضرت موسی علیه السلام که مژده ظهور قائم آل محمد علیهم السلام را در دوران خود داده بود، پیامبران دیگر هم به مردم از چنین رویداد مهمی خبر داده بودند. آن طور که از روایات مستند و معتبر مشخص می‌شود تقریباً تمام پیامبران و اولیا علیهم السلام خبر ظهور منجی آخرالزمان را داده بودند و از آن حضرت یاد کرده بودند. حتی تعدادی از آن‌ها شرایط و ویژگی‌های زمان ظهور و رویدادهای پس از ظهور امام زمان علیه السلام را تشریح کرده‌اند.

به عنوان مثال حضرت داود علیه السلام از این واقعه مهم و سرنوشت‌ساز خبر داده است. چنانکه در قرآن کریم می‌خوانیم: «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ؛ در زبور (حضرت داود پیغمبر) بعد از کتب آسمانى سابق نوشتیم که: زمین را بندگان صالح ما به ارث می‌برند.» به ارث بردن زمین توسط بندگان صالح خداوند، همان واقعه‌ای است که پس از ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف اتفاق می‌افتد. طبق آیه شریفه، در کتاب الهی حضرت داود علیه السلام این نکته ثبت شده و به اطلاع مردم آن دوران رسیده بود.

آیات قرآن دارای ابعاد و لایه‌های متعددی هستند؛ گاهی هدایت آیات برای عموم مردم است که همان ظاهر آیات را شامل می‌شود و گاهی سبب هدایت برای مؤمنانی هستند که قصد دارند از درجات بالاتر هدایت بهره ببرند. از بالاترین درجات هدایت قرآن، هدایت به‌سوی اهل بیت وحی علیهم السلام و معرفت ایشان است. خداوند در سوره اسراء می‌فرماید «إِنَّهذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی‏ هِیَ أَقْوَمُ‏»؛ یعنی این قرآن به‌سوی چیزی که با قوام است، هدایت می‌کند. امام صادق علیه‌السلام ذیل این آیه فرمود «یَهْدِی إِلَى الْإِمَام‏»؛ یعنی هدایت به امام می‌کند. (الکافی، ج1، ص216) یعنی هر که در عصر غیبت قصد دارد به‌سوی امام هدایت شود و نسبت به ایشان معرفت کسب کند، باید پای درس قرآن بنشیند، منتها نباید فراموش کرد که کلید اصلی آیات، در احادیث عترت علیهم السلام یافت می‌شود.

با این زاویه‌نگاه، به آیۀ27 سورۀ بقره نگاهی می‌اندازیم. خداوند در این آیه دربارۀ توصیف منافقان می‌فرماید «الَّذینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِنْ بَعْدِ میثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ». خداوند در این آیه می‌فرماید منافقان عهد خدا را پس از آنکه میثاق آن را گرفت، مدام نقض می‌کنند و پیوندهایی که خداوند دستور داده بود آن را برقرار کنند، قطع می‌کنند و در عین حال در زمین به فساد و تباهی می‌پردازند؛ سرانجام کار آنها خسارت محض است.

اما آن عهد خدایی چیست و خداوند دستور داده بود با چه کسی یا چه کسانی پیوند برقرار کنیم. امام صادق علیه السلام در این باره فرمود «یَعْنِی مِنْ صِلَهًِْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الأئمة»؛ یعنی اتصال به امیر مؤمنان و ائمه علیهم السلام است. (البرهان، ج1، ص158) یا امام باقر علیه السلام فرمود «آنچه که خداوند بر اساس این آیه به بندگان امر کرده تا بندگان به آن متّصل باشند، صلۀ رحم و ارتباط با نزدیکان است تا مسئولیت خود را در قبال آنان انجام‌دهند و حقوقشان را ادا کنند. مهمترین خویشاوندانی که ادای حقّشان نسبت به دیگران واجب‌تر است، خویشاوندان محمّد هستند؛ زیرا حقّ آن‌ها نسبت به محمّد مانند حقّ خویشاوندان انسان نسبت به پدر و مادر است؛ درحالی‌که حقّ محمّد گرامی‌تر و بزرگ‌مقدارتر از حقّ پدر و مادر انسان است. همین‌طور حقّ خویشاوندان پیامبر نیز برتر و قطع آن، بدتر و نارواتر است؛ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ مِنَ الْأَرْحَامِ وَ الْقَرَابَاتِ أَنْ یَتَعَاهَدُوهُمْ وَ یَقْضُوا حُقُوقَهُمْ وَ أَفْضَلُ رَحِمٍ وَ أَوْجَبُهُ حَقّاً رَحِمُ مُحَمَّدٍ فَإِنَّ حَقَّهُمْ بِمُحَمَّدٍ کَمَا أَنَّ حَقَّ قَرَابَاتِ الْإِنْسَانِ بِأَبِیهِ وَ أُمِّهِ وَ محمد أَعْظَمُ حَقّاً مِنْ أَبَوَیْهِ کَذَلِکَ حَقُّ رَحِمِهِ أَعْظَمُ وَ قَطِیعَتُهُ أَفْظَعُ وَ أَفْضَحُ. (البرهان، ج1، ص159)

بنابراین یکی از نشانه‌های نفاق آن است که فرد یا افرادی عهد خدا را نقض و اتصال خود با اهل بیت علیهم السلام را قطع کند؛ در این صورت زمینۀ افتادن آنها در ورطۀ فسادآفرینی در زمین فراهم می‌شود. نمونۀ بارز آن را در تاریخ صدر اسلام یعنی در ماجرای پس از رحلت نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله، ماجرای امام حسن و واقعۀ کربلا در تاریخ دیدیم. عاقبت کسانی که نسبت به آن بزرگواران بدرفتاری روا داشتند و با اهل بیت علیهم السلام مرزبندی کردند، چیزی جز خسارت در دنیا و آخرت نبود. بزرگ‌ترین فسادی هم که رقم زدند، شهادت برترین مخلوقات عالم پس از رسول الله صلی الله علیه و آله بود، همچنان که امام صادق علیه السلام در باره آیۀ شریفۀ «وَ قَضَیْنا إِلى‏ بَنِی‏ إِسْرائِیلَ‏ فِی‏ الْکِتابِ‏ لَتُفْسِدُنَ‏ فِی‏ الْأَرْضِ‏ مَرَّتَیْنِ‏ ...» (اسراء4) فرمود: این آیه (و قضایمان برای بنی اسرائیل در الکتاب بر آن شد که آنها در زمین دو فساد خواهند داشت)، به کشتن على بن ابى طالب و نیزه زدن به حسن نظر دارد. (الکافی، ج15، ص475) همین آیه اشاره به نقش و دسیسۀ یهود در زمینه‌سازی قتل اهل بیت وحی علیهم السلام دارد.

   اما نکتۀ قابل تأمل اینجاست که عهد الله طبق احادیث، اشاره به عهد «أ لست» دارد؛ یعنی آن زمانی که خداوند در عالم ذر نسبت به ربوبیت خود، پیامبر خود و اهل بیت وحی میثاق گرفت؛ امام باقر علیه السلام در این باره فرمود «سپس خداوند عزّوجلّ به وصف آن نافرمانان که از دین خدا و اطاعت او خارج شده‌اند پرداخته و فرمود: الَّذِینَ یَنقُضُونَ عَهْدَ اللهِ، منظور عهد و پیمان خداست که از ایشان بر پذیرش ربوبیّت خدا، رسالت محمّد (امامت علی علیه السلام و محبّت و گرامیداشت شیعیان محمّد و علی علیه السلام گرفته شده است؛ ثُمَّ وَصَفَ هَؤُلَاءِ الْفَاسِقِینَ الْخَارِجِینَ عَنْ دِینِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ مِنْهُمْ فَقَالَ عَزَّوَجَلَّ الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ الله الْمَأْخُوذَ عَلَیْهِمْ لِلَّهِ بِالرُّبُوبِیَّهًِْ وَ لِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّهًِْ وَ لِعَلِیٍّ بِالْإِمَامَهًِْ وَ لِشِیعَتِهِمَا بِالْمَحَبَّهًِْ وَ الْکَرَامَهًِْ. (التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری علیه السلام، ص67) و طبق سایر احادیث، نسبت به امام عصر عجل الله تعالی فرجه میثاقی مستحکم‌تر گرفته شد. 

یکی از مهم‌ترین صفات امام زمان علیه السلام و شاخص‌ترین عملی که آن حضرت مبادرت به آن می‌کنند، انتقام گرفتن از دشمنان اسلام و اهل‌بیت علیهم‌السلام و به‌خصوص انتقام گرفتن از دشمنان و قاتلان امام حسین علیه السلام است. اما این اتفاق با چه روشی و چگونه پس از قرن‌ها اتفاق می‌افتد؟ دکتر حسین برزگر، پژوهشگر و استاد دانشگاه، در قالب یادداشتی به این پرسش مهم پاسخ داده است.

منتقم خون امام حسین علیه السلام

یکی از مهم‌ترین صفات امام زمان علیه السلام و شاخص‌ترین عملی که آن حضرت مبادرت به آن می‌کنند، انتقام گرفتن از دشمنان اسلام و اهل بیت علیهم السلام و به خصوص انتقام گرفتن از دشمنان و قاتلان امام حسین علیه السلام است. این موضوع بارها در کلام ائمه اطهار علیهم السلام مورد تأکید قرار گرفته است.

اما در این میان، مهم‌ترین سند درست بودن این رویداد، سخن خداوند متعال است که می‌فرماید: «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ؛ به آنان که ستم دیده‌اند اگر پیکار کنند، اجازه جنگ داده شده و خداوند قدرت بر یارى آن‌ها دارد.» امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرموده‌اند که «منظور از آیه شریفه، قائم آل محمد علیهم السلام است که به خونخواهی جد مظلوم ما، امام حسین علیه السلام، قیام خواهد کرد.»

در اینجا یک سؤال اساسی مطرح می‌شود، مبنی بر اینکه با وجودی که سال‌ها از مرگ قاتلان حضرت سیدالشهدا علیه السلام می‌گذرد، امام زمان علیه السلام چگونه از آن‌ها انتقام می‌گیرند؟ اما برای درک مفهوم منتقم بودن امام زمان علیه السلام باید در ظرفی فراتر از ظرف مکان و زمان بیندیشیم. درست است که قاتلان امام حسین علیه السلام در همان دوران به درک واصل شده و مرده‌اند، اما دقت داشته باشید که نسل آن‌ها و ظلم آن‌ها همچنان برقرار است. هنوز هم ظالمان قصد جان امام زمان علیه السلام را دارند، همان گونه که در سال 61 هجری قصد جان امام زمان خود را کردند

ماجرای منتقم بودن حضرت حجت ارواحنا له الفداه به جریان تقابل بنی‌هاشم و بنی‌امیه مربوط است که تا زمان انتقام گرفتن ادامه خواهد داشت. آن شخصی که در روایات از او با عنوان «سفیانی» یاد شده، از نسل ابوسفیان و هند جگرخوار است. او همان کسی است که از شام که امروز به نام سوریه می‌شناسیم، شورش می‌کند و وقتی تعداد زیادی از مردم مظلوم را کشت، در برابر سپاه امام زمان علیه السلام قرار می‌گیرد. اما از آن حضرت شکست می‌خورد و هلاک می‌شود. با نابودی سفیانی، به عنوان آخرین بازمانده نسل ابوسفیان، توسط امام زمان علیه السلام انتقام خاندان عصمت و طهارت از خاندان ابوسفیان گرفته می‌شود.

اشاره به امام زمان علیه السلام و ماجرای ظهور در قرآن

در قرآن، آیه‌ای که نام امام زمان علیه السلام در آن به طور مشخص آمده باشد، وجود ندارد. اما در چند آیه به حضور ایشان و ماجرای ظهور اشاره شده است. به عنوان مثال خداوند تعالی در سوره هود می‌فرماید: «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلى‏ أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ لَیَقُولُنَّ ما یَحْبِسُهُ أَلا یَوْمَ یَأْتِیهِمْ لَیْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ؛ اگر عذاب را تا مدت معینى (ظهور امام زمان) به تأخیر بیندازیم خواهند گفت چه چیز آن را باز داشت (و مانع ظهور امام زمان چیست؟) بدانید روزى که عذاب مى‏آید از آن‌ها برداشته نمی‌شود، بلکه بر آنان فرود آمده و آنچه را استهزاء به آن می‌کردند خواهند دید.» در این آیه به این نکته اشاره شده است که خداوند می‌خواهد گروهی از ظالمان را در زمان ظهور امام زمان علیه السلام مجازات کند. درواقع همان اندازه که ظهور باعث نشاط و شادی مؤمنان می‌شود، موجب عذاب گناهکاران خواهد بود.

حتی در روایتی نوشته شده که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند که منظور از «أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ» در این آیه، یاران و فرماندهان سپاه امام زمان علیه السلام است که تعداد آن‌ها 313 نفر است. به این ترتیب حتی در روایات هم تعداد یاران خاص آن حضرت مشخص شده است.

آن طور که امام صادق علیه السلام فرموده‌اند، تعداد افرادی که در جنگ بدر با لشکر دشمنان اسلام جنگیدند، 313 نفر بودند که دارای ایمان حقیقی بودند. طبق همان رویداد، تعداد یاران امام زمان علیه السلام در زمان ظهور ایشان 313 نفر است که ایمان در دل آن‌ها ریشه‌دار است و در زمینه دین اسلام به یقین قطعی رسیده‌اند.

اماکن مشهوری منسوب به نام امام زمان(عج) است مانند مسجد سهله، مسجد کوفه، سرداب مقدس و مسجد جمکران که برخی حضرت مهدی(عج) را در آنجا دیده‌اند.

مسجدالحرام

طبق روایات، اولین جایی که امام مهدی (عج) در آن ظهور می کند، مسجدالحرام در جوار کعبه مکرمه است.

وروی أبو بصیر عن الإمام باقر: أ«َنَّ اَلْقَائِمَ یَهْبِطُ مِنْ ثَنِیَّةِ ذِی طُوًی فِی عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلاَثِمِائَةٍ وَ ثَلاَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً حَتَّی یُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَی اَلْحَجَرِ اَلْأَسْوَدِ وَ یَهُزُّ اَلرَّایَةَ اَلْغَالِبَةَ ویرفع رایة النصر. (ابوبصیر از امام باقر(ع) روایت می‌کند:امام قائم(ع) از دامنه ذی طوی سرازیر با لشگری ازاهل بدر که سیصد و سیزده نفر هستند، سرازیر می‌شود. پشتش به حجر الاسود تکیه می کند و پرچم پیروز را به اهتزاز در می آورد. )

وفی روایة أخری یقول الإمام الصادق : (إذا ظهر المهدی ذهب إلی المسجد الحرام). یقف فی مواجهة الکعبة وخلف إبراهیم ویصلی رکعتین. ثم یصیح : أیها الناس! «أنا من ذریة آدم، ذریة إبراهیم، ذریة إسماعیل، ذریة محمد. (در روایتی دیگر امام صادق می فرماید: (هنگامی که مهدی ظهور کند به مسجد الحرام می رود). رو به کعبه و پشت سر ابراهیم می ایستد و دو رکعت نماز می خواند. سپس فریاد می زند: ای مردم! «من از نسل آدم، از نسل ابراهیم، ​​از نسل اسماعیل، از نسل محمد هستم». )

مسجد سهله

مسجد سهله در اطراف کوفه در دو کیلومتری شمال غربی مسجد جامع کوفه قدیمی ترین مکان منسوب به بقیة الله رضی الله عنه است که بر اساس روایات، اقامتگاه شخصی امام مهدی در عصر ظهور خواهد بود.

بیش از یک قرن قبل از ولادت امام حجّه، امام صادق (ع) خطاب به دوست فداکارش ابوبصیر می فرماید: خانه دوست ماست اگر با خانواده اش بماند. ابوبصیر عرض کرد: آیا خانه دائمی آن امام در مسجد سهله خواهد بود؟ او گفت بله.

روزی در محضر امام صادق(ع) در مسجد سهله گفتگو شد. گفتند: مسجد سهله، اینجا مکان اصحاب ما است. 

در طول تاریخ غیبت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، بسیاری از مردم به مسجد سهله افتخار می‌کنند. علامه طباطبایی مؤلف کتاب تفسیر المیزان به نقل از استادش مرحوم آقا سید علی قاضی می‌گوید: البته برخی در زمان ما به دیدار امام مهدی رسیده اند. از جمله حاج شیخ محمد تقی عاملیه که در مسجد سهله در جایگاه آن امام معروف به صاحب الزمان مشغول نماز و تلاوت بود که ناگهان آن حضرت را در میان مردی بسیار قوی دید.نوری که به او نزدیک می شود، عظمت آن نور او را دریافت می‌کند.

مسجد کوفه

مسجد کوفه، یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های زیارتی منسوب به بقیة‌الله، مرکز حکومت، منبر، محل برگزاری دروس قرآن و محل برگزاری نماز جمعه و نماز جماعت است. و نماز جماعت. امام علی در خطبه ای طولانی در بیان ویژگی های مسجد کوفه می فرماید:«ای مردم کوفه، خداوند به شما نعمت هایی داده است که به هیچکس نداده است. یکی از امتیازات عبادتگاه شما این است که اینجا خانه آدم، خانه نوح، خانه ادریس، عبادتگاه ابراهیم خلیل و عبادتگاه برادرم خضر است. امروز عبادتگاه و نیایشگاه من است.»در مورد مسجد کوفه، زمانی فرا می‌رسد که محل اقامه نماز مهدی، عبادتگاه هر مؤمنی می شود.

«مسجد کوفه» پس از ظهور یکی از مبانی تبلیغی و فرهنگی است. همانطور که امام صادق(ع) در حدیثی به آن اشاره می‌کند که حضرت قائم(عج) روزی می‌آید که بر منبر مسجد کوفه ایستاده است، ۳۱۳ نفر از هواداران او که اطراف او هستند، پرچم‌داران هستند.

سرداب مقدس در حرمین عسکریین(ع)

سرداب مقدس یا سرداب غیبت زیرزمین خانه امام حسن عسکری(ع)، در شمال غربی حرمین عسکریین در سامرا قرار دارد. قداست این مکان نزد شیعیان به این دلیل است که محل زندگی امام هادی(ع)، امام عسکری(ع) و امام زمان(عج) بوده است.

سرداب با مرقد امامین عسکریین حدود ۱۵ متر فاصله داردو در شمال غربی حرمین عسکریین واقع شده است. در کتب دعای این سرداب مقدس، اعمال و دعاهای خاصی از جمله اذن دخول، دعای زیارت و وداع ذکر شده است.

مقام امام مهدی(ع) در وادی السلام

قسمت شمال وادی السلام نجف اشرف محلی است که آن را مقام مهدی(ع) و امام صادق(ع) می نامند. ساختمانی نسبتاً قدیمی با دو تابلو که مکان نماز آن دو بزرگوار را مشخص می کند و گنبدی به رنگ آبی برفراز آن استوار است.

از ابان بن تغلب رضی الله عنه روایت است که گفت: نزد اباعبدالله علیه السلام بودم که از پشت کوفه گذشت و دو رکعت نماز خواند و اندکی پیش رفت. سپس فرود آمد و دو رکعت نماز خواند، سپس فرمود: اینجا محل قبر امیرالمومنین علیه السلام است. گفتم: فدای تو شوم، دو جایی که در آن نماز خواندی کدامند، فرمود: جای سر حسین علیه السلام و مقام منبر قائم علیه السلام. بر او.از این روایت به دست می آید که نزد وادی السلام مقامی برای امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وجود دارد.شاید به همین دلیل در آنجا ضریحی ساخته شد - چنان که امروزه به نام مقام امام مهدی (ع)در این مکان وجود دارد.

مقام امام مهدی در حله

مقام حضرت مهدی (عج)، یکی از اماکن متبرکه‌ در شهر حلّه است که در داخل بازار قدیمی شهر و دقیقاً پشت مسجد بزرگ حلّه قرار دارد. این مقام در مرکز شهر حلّه، در منطقه‌ای به نام «السّنیـة»، ورودی سمت راست بازار مسگرها قرار دارد.

امروزه ساختمان مقام، به علت قرار گرفتن در بازارهای قدیمی شهر، میان مغازه‌ها محصور شده است و تنها از سمت جنوب، یک ورودی کوچک، به سمت بازار مجاور دارد. درباره قدمت این مقام، اطلاع دقیقی در دست نیست. اما برخی مدارک تاریخی نشان می‌دهد که مقام حضرت مهدی (عج) در حله، دست‌کم از نیمه اول سده هفتم هجری، پابرجا بوده است.

این مکان ظاهرا خانه یکی از عالمان حله به نام «شیخ علی حلاوی» بوده است که بعد از تشرف و زیارت حضرت مهدی (عج)، بقعه‌ای موسوم به مقام صاحب‌الزمان (عج) در آن مکان ساخته شده و مردم از دور و نزدیک برای دعا و تضرع به بارگاه الهی به زیارت این مکان می‌رفتند.

زیارت امام حسین (ع) همیشه و همواره مورد سفارش و تاکید بوده است؛ اما شب میلاد امام مهدی (عج) از شب‌های زیارتی مخصوص سالار شهیدان حسین بن علی (ع) است. امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: هر کس شب نیمه شعبان، مرقد امام حسین (ع) را زیارت کند، خداوند متعال گناهان او را می‌بخشد.(4)
از امام پرسیدند: «آیا خداوند عزوجل تمام گناهان را می‌آمرزد؟» امام (ع) فرمود:
آیا این را برای زائران حسین (ع) زیاد می‌دانید؟ چگونه نیامرزد؟ در حالی که زائر حسین، مانند کسی است که خداوند عزیز و بلند مرتبه را در عرش زیارت کرده باشد.(5)
در روایت دیگری امام صادق (ع) در این‌باره می‌فرماید:در نیمه شعبان، منادی‌ای از آسمان ندا می‌کند: «ای زائران حسین! برگردید؛ در حالی که آمرزیده شده‌اید و ثواب شما بر خدا و نبی او حضرت محمد (ص) است.» (6)
آن حضرت همچنین می‌فرمایند: زمانی که اول ماه شعبان فرا رسد، منادی‌ای از زیر عرش ندا می‌دهد: «ای کسانی که در کوی حسین بار انداخته‌اید! شب نیمه شعبان را از زیارت آن حضرت خالی مگذارید؛ زیرا اگر بدانید در زیارت نیمه شعبان چه مقدار اجر و ثواب است، سال بر شما طولانی می‌شد، تا نیمه شعبان فرا رسد.»(7)
امام صادق (ع) به یونس بن یعقوب می‌فرماید: ای یونس! شب نیمه شعبان، خداوند هر مؤمنی را که زائر امام حسین (ع) باشد می‌آمرزد و به آنان گفته می‌شود: «کارهایتان را از نو آغاز کنید.» یونس به امام عرض می‌کند: «آیا این اجر و ثواب برای کسی است که در شب نیمه شعبان امام حسین (ع) را زیارت کند؟» امام (ع) فرمود: «اگر مردم می‌دانستند چه ثواب‌هایی برای زائران کوی حسینی است، مردان در نبودن مرکب، سوار بر چوب شده و به زیارت امام حسین (ع) می‌شتافتند.»(8)
این فرمایش امام (ع) اهتمام زیارت امام حسین (ع) در شب میلاد امام زمان (عج) را بسیار واضح می‌سازد. در عظمت فضیلت زیارت امام حسین (ع) همین بس که امام سجاد (ع) می‌فرماید: هر کس دوست دارد با یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر مصافحه کند، امام حسین (ع) را در شب نیمه شعبان زیارت کند که فرشتگان و ارواح پیامبران، برای زیارت آن حضرت، از خداوند کسب اجازه می‌کنند و به ایشان اجازه داده می‌شود؛ پس خوشا به حال کسانی که با ایشان، مصافحه کرده و ایشان با آن‌ها مصافحه کنند.(9)

تحلیل تولد و یاد

چرا در تولد او باید نام دیگری بر لب نقش ببندد؟ چرا هر دو نام با هم پیوند خورده است؟ تا حدی که در شادی و غم، تفکیک آن دو ممکن و میسر نیست؟
در میلاد امام حسین (ع) خداوند متعال برای حضرت زهرا (س) چشم روشنی می‌فرستد(10) و در آن، نام مبارک آخرین حجت الهی با خصوصیات و صفات و ویژگی‌های منحصر به فرد برجسته می‌شود.
در میلاد امام زمان (عج) نیز عاشقان و شیفتگان، یاد اباعبدالله (ع) را در دل‌های خود احیا می‌کنند و جان خود را صفا می‌بخشند.
روشن است که زندگی و قیام امام حسین (ع) بدون زندگانی و قیام مهدی علیه السلام نافرجام است و فرجام آخرین دولت، در گرو زمینه‌هایی است که سالار شهیدان آن را فراهم کرده است. پشتوانه انتظار و حکومت عدل جهانی، عاشورا است و ظهور، تنها پاسخ کربلا است. بی‌شک، دو جریان مهم عاشورا و ظهور، ارتباط تنگاتنگی دارند که پرده و حجاب این ارتباط، با راز و رمز رهبران آن کنار زدنی است.

به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، متن سخنرانی محمدمهدی اسماعیلی در این اجلاس به شرح زیر است:

"عالیجنابان

نمایندگان محترم، خانم ها و آقایان؛

مفتخرم که امروز در اجلاس وزرای ارتباطات و اطلاعات کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی سخن می‌گویم. همچنین از دولت و ملت جمهوری ترکیه برای سازماندهی و مهمان نوازی گرم و صمیمانه تشکر می‌کنم.

در ابتدا مایلم از اهمیت بی بدیل حفظ حیات سخن بگویم حفظ حیات از تعالیم بنیادین دین اسلام است. که در قرآن کریم به اشکال مختلف بدان اشاره شده است به عنوان نمایندگان ملت‌های متبوع خود وظیفه داریم که از این ارزش بنیادی با اعتقادی تزلزل ناپذیر دفاع کنیم.

در کمال تاسف امروز در حالی در مقابل شما نشسته ام که در غزه بحران انسانی در جریان است. تهاجم بی امان رژیم صهیونیستی با حمایت متحدانش منجر به جان باختن غم انگیز نزدیک به ۳۰ هزار فلسطینی و مجروحیت و آوارگی ده‌ها هزار انسان بی‌گناه شده است حجم عظیم رنجی که غیر نظامیان بی گناه از جمله زنان کودکان و سالمندان متحمل شده اند دلخراش است بر ما واجب است که با جدیت و فوریت به این بی عدالتی بزرگ نسل کشی و جنایت علیه بشریت پاسخ دهیم احساسات جهان اسلام میبایست برای ایجاد تغییرات معنادار و کاهش درد و رنج مردم فلسطین به حرکت درآید.


سانسور سیستماتیک رسانه های غربی در مورد نسل‌کشی فلسطینی‌ها توسط رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده انعکاس وارونه اتفاقات و تحریف واقعیت‌ها است که با مسخ مخاطب در واقع تبلیغ به نفع صهیونیست‌ها را به عهده دارند به چالش کشیدن گزارشاتی که فلسطینی ها از داخل غزه ارائه می‌دهند اجازه ورود خبرنگاران به غزه صرفاً در قالب گروه‌های نظامی اسرائیلی و الزام ایشان به در اختیار قرار دادن تمام تصاویر ضبط شده و گزارشات تهیه شده قبل از انتشار به ارتش اسرائیل برای بررسی آنها، همگی نمایانگر سوء استفاده از رسانه های جمعی در بیان حقایق است.


بر اساس موازین حقوق بین الملل به‌ویژه حقوق بشر و حقوق بین الملل بشردوستانه هدف قرار دادن عمدی روزنامه نگاران تجهیزات فنی و دفاتر کار آنها غیر قانونی است. همچنین به صرف این ادعا که رسانه های جمعی در حال انتشار تبلیغات هستند نمی‌توان آنها را به عنوان هدف مشروع برای حمله در نظر گرفت. با توجه به حمایت قوانین بین المللی از روزنامه نگاران و کارکنان رسانه های جمعی به عنوان شهروندان عادی و غیر نظامی میزان و عمق جنایات صهیونیست‌ها علیه روزنامه نگاران تجهیزات فنی آنها و دفاتر محل کار آنها روشن می‌گردد. اشاره ای گذرا به آمار شهدای روزنامه نگار فلسطینی می‌تواند پوشالی بودن تبلیغات رسانه ها و دولتمردان غربی به ویژه آمریکایی را در وصف دولت غاصب صهیونیستی نشان دهد. تحقیقات اولیه سازمان‌های بین‌المللی مانند کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ) بیانگر آن است که تا 22 فوریه2024 در اثر جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطین دست کم 125 نفر از روزنامه‌نگاران و کارکنان رسانه‌های جمعی به شهادت رسیده‌اند.

خانم‌ها و آقایان؛

جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست حمایت از مردم مظلوم فلسطین پیشنهادات زیر را در جهت کمک به کاهش آلام این مردم ستم‌دیده ارائه می‌دهد:

ابتدا باید منابع جمعی خود را در صحنه جهانی بسیج و هماهنگ کنیم تا ضمن محکوم نمودن جنایات رژیم صهیونیستی از حقوق مردم فلسطین دفاع نماییم. این عمل می‌تواند شامل مقابله با تبلیغات بی‌اساس رژیم صهیونیستی و پاسخگو نمودن عاملان این جنایات در مجامع بین المللی باشد.

دوم اینکه باید سازوکاری اختصاصی در سازمان همکاری اسلامی برای مستندسازی دقیق جنایات رژیم صهیونیستی ایجاد کرد. با جمع آوری شواهد غیر قابل انکار می‌توانیم عدالت را از طریق راه های قانونی پیگیری کنیم و اطمینان حاصل کنیم که مسئولان این اقدامات ضد بشری در قبال اقدامات خود پاسخگو خواهند بود.

مورد سوم اینکه همکاری و تبادلات رسانه ای میان کشورهای عضو را برای تقویت صدای مظلومان و مقابله با اطلاعات نادرست فراگیر رژیم صهیونیستی تقویت کنیم. می‌توانیم توجهات را از طریق تلاش‌های ارتباطی و راهبردی به سوی وضعیت اسفبار مردم فلسطین و حمایت جهانی از آرمان آنها جلب کنیم.

مورد چهارم، تقویت همکاری با سازمانهای بین المللی فعال در زمینه روزنامه نگاری مانند کمیته حفاظت از خبرنگاران به منظور مستندسازی دقیق و کامل جنایات رژیم صهیونیستی علیه اصحاب رسانه ها و طرح موضوع در سازمانهای بین المللی است.

بیایید آینده‌ای را بسازیم که با صلح عدالت و کرامت برای همه مردم منطقه و جهان تعریف شود. با همکاری و همبستگی می‌توانیم راه را برای راه حلی عادلانه و پایدار برای کاهش و حل مصائب مردم فلسطین هموار کنیم در پایان از تک تک شما می‌خواهم که در همبستگی با مردم فلسطین دست به دست هم دهید. سخنان خود را به عمل تبدیل کنیم و با هم به دنبال آینده‌ای روشن تر برای همه باشیم.

از توجه شما متشکرم"

ماموستا ملا عبدالرحمن مرادی در سخنانی  اظهار داشت: از عقاید مسلم اهل سنت و جماعت این است که سنت الهی بر آن قرار گرفته که در آخرالزمان فردی از نسل و سلاله پاک رحمه‌للعالمین حضرت محمد مصطفی(ص) جهان را بعد از اینکه پر از ظلم و جور شده است، پُر از عدل و داد کند و پا به عرصه ظهور گذارد و این در کتب عقیده ما وجود دارد.
 
امام جمعه اهل سنت کرمانشاه گفت: وجود امام مهدی(عج) از نسل علی و فاطمه(س) و حاکمیت کردن بر زمین از افتخارات امت اسلام و جامعه اهل سنت است و روایات زیادی در این باب در کتب ما نقل شده از جمله «عن سعید بن مسیب کنا عند ام سلمه فتذاکرنا المهدی، فقالت: سمعت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلّم» و «المهدی من عترتی، من ولد فاطمه.»
 
ماموستا مرادی خاطرنشان کرد: روایتی دیگر از سعید پسر مسیب نقل شده است مبنی بر اینکه «ما نزد ام‌ سلمه از همسران پیامبر(ص) بودیم و درباره مهدی سخن گفتیم، ام‌سلمه گفت: از رسول‌الله شنیدم که فرمود: «مهدی از عترتم و از فرزندان فاطمه است.»
 
وی گفت: از نظر اهل سنت، مهدی(عج) از اهل بیت محمد(ص) است، مهدی(عج) هم در نزد شیعه و هم اهل سنت، از اهل بیت رسول خدا(ص) است و این از نقاط مشترک شیعه و اهل سنت محسوب می‌شود.
 
امام جمعه اهل سنت کرمانشاه تصریح کرد: در روایتی از پیامبر (ص) نقل است که می‌فرمایند: «دنیا از بین نمی‌رود یا به پایان نمی‌رسد، مگر اینکه مردی از اهل بیتم که اسمش هم‌اسمم است، بر عرب پادشاهی کند.» و «مهدی منا اهل‌البیت، مهدی از اهل بیت ما است.»
 
ماموستا مرادی در ادامه افزود: ظهور حضرت مهدی(عج) مورد اذعان و باور همه مسلمانان است و روایات فراوانی در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت آمده است که از فراگیری اعتقاد به مسئله ظهور میان مسلمانان حکایت دارد.
 
وی افزود: در حدیثی پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: «حضرت مهدی(ع) زمین را از عدالت و انصاف پر خواهد کرد و زمین ثمرات خود را بیرون می‌دهد و آسمان باران خود را خواهد باراند و امتم در زمان ولایتش، به چنان زندگی مرفهی می‌رسند که تاکنون به چنان نعمتی نرسیده اند»، با وجود این اوصاف از حضرت مهدی وجود ذی جود و مبارک ایشان و حتی ذکر ایشان در میان امت اسلامی و مذاهب سبب وحدت، یک‌دلی و یک‌رنگی خواهد بود.
 
ماموستا مرادی گفت: همه اهل اسلام منتظر آمدن آن روز موعود هستند که حضرتشان نور مبارک خویش را بر عالم بشریت بتاباند و جهان را به سر حد مقصود برساند و این یعنی وحدت حقیقی کلمه که ایشان قطب مدار یک رنگی و برکت خواهند بود.
 
وی در پایان تصریح کرد: مهدویت یک باور فرامذهبی است و مورد قبول گروه‌های اسلامی است؛ از این رو می‌توان با دست‌مایه قرار دادن مهدویت و با ترویج و اشاعه آن میان مسلمانان، اتحاد و همدلی را میان جوامع اسلامی برقرار کرد.

شیخ مصطفی نوری، امام جمعه گله دار (فارس) اعتقاد اهل سنت به منجی عالم بشریت را صحیح دانست و اظهار داشت: درتاریخ اسلام و دیدگاه اهل سنت مسئله منجی مورد توجه وعنایت خاص بوده است؛ خلفای بنی عباس برای کسب این افتخار فرزندانشان و حاکمان وقت خود را به نام "مهدی" لقب می گذاشتند، در قرن گذشته نیز در سودان که علیه استعمار بریتانیا جنگیدند و درچهل سال پیش در تسخیر مکه قیامشان را با قیام مهدی مرتبط دانستند.

شیخ نوری، افزود: درطول تاریخ بشریت، از مکاتب آسمانی، غیرآسمانی و دیگر ملل هریک به نوعی معتقد به ظهور نجات دهنده و امام مهدی(عج) بوده اند.

وی ادامه داد: هر چند شیعه و سنی در کیفیت و چگونگی آن با یکدیگر اختلاف دارند؛ اما در حقیقت امام محور خوبی برای وحدت و اتحاد در میان جامعه می تواند باشد، ایشان به عنوان راهبر، زمینه ساز و بسترمناسبی برای تقارب ادیان و گفت‌وگو میان مذاهب و ملت ها است.

این عالم اهل سنت، تصریح کرد: مهدی موعود دراعتقاد اهل سنت ثبت و مدون است و آن را داخل به ایمان و رسالت پیامبر اکرم(ص) می داند؛ از آثار ایمان به پیامبر اسلام ایمان به اموری است که به آن خبر داده و از غیبیات است.

وی اضافه کرد: ایمان به غیب، صفات مؤمنان و پرهیزگاران است؛ ظهور آن حضرت برکسی پوشیده نمانده است، همه علما، محدثین، اصحاب سنن و صحاح به وضوح و روشن در این باره سخن گفته اند و روایت‌های متعدد و متواتر، لفظی ومعنوی در این رابطه رسیده است.

وی عنوان کرد: انکار این موضوع جایز نیست زیرا ایمان به آن واجب است؛ "لاتقوم الساعه حتی تملأ الارض ظلما وعدوانا ثم یخرج رجل من عترتی یملأها قسطا و عدلا"، قیامت برپا نمی شود تا اینکه زمین را ظلم وجور فرا بگیرد و درآن هنگام مردی از اهل بیت پیامبر اسلام(ص) و اولاد فاطمه که اسم او اسم پیامبر است ظهور خواهد کرد.

 وی در پایان تأکید کرد: اگر از دنیا دو روز باقیمانده باشد، خداوند متعال آن روز را طولانی کرده تا مردی از پیامبر اسلام(ص) خروج می کند و بر زمین مسلط می گردد؛ همه مسلمانان‌ از او پیروی می کنند و تاریکی ها را از بین می برند و دنیا همچون درخشانی خورشید می درخشد.

پانزدهم شعبان سالروز ولادت قطب عالم امکان، حضرت بقیه الله الاعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که در این مطلب به ماجرای ولادت آن حضرت اشاره خواهیم کرد:

کُلَینی در کتاب «کافی» روایت نموده که: ولادت با سعادت وجود اقدس امام زمان علیه السّلام در سال ۲۵۵ هجری روی داده است.

شیخ صدوق در «کمال الدین» نقل کرده که چون مادر امام عصر (ع) حامله گشت، حضرت امام حسن عسکری علیه السّلام به وی فرمود: پسری می ‏آوری که نامش محمد و پس از من، جانشین من خواهد بود.

شیخ صدوق در کمال الدین از استادش ابن ولید قمی و او از محمد بن عطار از حسین بن رزق اللَّه از موسی بن محمد بن القاسم بن حمزة بن الامام موسی بن جعفر علیه السّلام و او از حکیمه خاتون دختر امام محمد تقی (ع) روایت نموده که گفت: امام حسن عسکری (ع) مرا خواست و فرمود: عمه! امشب نیمه شعبان است، نزد ما افطار کن که خداوند در این شب فرخنده کسی بوجود می ‏آورد که حجت او در روی زمین می باشد. عرض کردم: مادر این نوزاد مبارک کیست؟ فرمود: نرجس. گفتم فدایت گردم! اثری از حاملگی در نرجس خاتون نیست. فرمود همین است که می گویم.

سپس به خانه حضرت در آمدم و سلام کرده نشستم. نرجس خاتون آمد کفش از پای من درآورد و گفت: ای بانوی من شب بخیر! گفتم: بانوی من و خاندان ما توئی! گفت: نه! من کجا و این مقام بزرگ؟

سپس نماز شام را گذاردم و افطار کردم و خوابیدم سحرگاه برای اداء نماز شب برخاستم. بعد از نماز دیدم نرجس خوابیده و از وضع حمل او خبری نیست، پس از تعقیب نماز دوباره خوابیدم و بعد از لحظه ‏ای با اضطراب بیدار شدم، دیدم نرجس خوابیده است. در آن حال در باره وعده امام تردید می کردم، که ناگهان حضرت از جایی که تشریف داشتند با صدای بلند مرا صدا زده فرمودند: عمه! تعجب مکن که وقت نزدیک است..

چون صدای امام را شنیدم شروع بخواندن سوره «الم سجده» و «یس» نمودم در این وقت نرجس با حال مضطرب از خواب برخاست، من به وی نزدیک شدم و نام خدا را بر زبان جاری کردم و پرسیدم: آیا احساس چیزی می کنی؟ گفت: آری.
گفتم: ناراحت مباش و دل قوی بدار، این همان مژده است که به تو دادم، سپس هر دو به خواب رفتیم.

اندکی بعد برخاستم دیدم بچه متولد شده و روی زمین با اعضاء هفتگانه خدا را سجده می کند. آن ماه پاره را در آغوش گرفتم. دیدم بر عکس نوزادان دیگر، از آلایش ولادت پاک و پاکیزه است! در این هنگام امام حسن عسکری علیه السّلام صدا زد: عمه جان! فرزندم را نزد من بیاور .

چون او را نزد پدر بزرگوارش بردم، امام دست زیر رانها و پشت بچه گرفت و پاهای او را به سینه مبارک چسبانید و زبان در دهانش گردانید و دست بر چشم و گوش و بندهای او کشید و فرمود: فرزندم! با من حرف بزن! آن مولود مسعود گفت: اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَه وَ اشْهَدُ انَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللَّهِ‏.

آنگاه بر امیرالمؤمنین و ائمه طاهرین علیهم السّلام درود فرستاد و چون بنام پدرش رسید، دیدگان گشود و سلام کرد. امام فرمود: عمه جان! او را نزد مادرش ببر تا به او نیز سلام کند و باز نزد من بر گردان. چون او را نزد مادرش بردم سلام کرد، مادر نیز جواب سلامش را داد. سپس او را پیش امام حسن عسکری علیه السّلام برگردانیدم.

صبح روز نیمه‏ شعبان که به خدمت امام رسیدم سلام کردم، روپوش از روی او برداشتم ولی بچه را ندیدم.

عرض کردم: فدایت گردم بچه چه شد؟ فرمود: عمه جان! او را به کسی سپردم که مادر موسی فرزند خود را به او سپرد!.

چون روز هفتم به حضور امام شرفیاب شدم فرمود: عمه فرزندم را بیاور. او را در قنداقه پیچیده نزد حضرت بردم. امام مانند بار اول فرزند دلبندش را نوازش فرمود و زبان مبارک آنچنان در دهان او می نهاد که گوئی شیر و عسل به او می خوراند.

سپس فرمود: ای فرزند با من سخن بگو! گفت: اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ آنگاه بر پیغمبر خاتم صلی اللَّه علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السّلام و یک یک ائمه تا پدر بزرگوارش درود فرستاد و سپس این آیه شریفه را تلاوت نمود: وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ » سوره قصص آیه ۵ » یعنی: اراده کردیم که منت بنهیم بر آنان که در زمین زبون گشتند و آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم و آنها را در زمین جای دهیم و بفرعون و هامان و لشکریان آنان نشان دهیم آنچه را که آنها از آن می ترسیدند.

و نیز در کمال الدین روایت می کند که امام زمان علیه السّلام شب نیمه شعبان سال ۲۵۵ متولد گردیده است و هم در کتاب مزبور است که چون امام زمان علیه السّلام از مادر بزاد دو زانو نشست و در حالی که انگشت مبارک بسوی آسمان داشت عطسه ‏ای کرد و فرمود: «الحَمدُ لِلَّهِ رَبّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِه‏. ستمگران چنین پنداشته ‏اند که حجت پروردگار از میان رفته است، اگر بما اجازه سخن گفتن می دادند هر گونه تردیدی برطرف می شد»!

در «غیبت» شیخ طوسی بسند دیگر هم روایت شده است. در غیبت شیخ طوسی بجای شب دوم، شب دهم نقل شده.

همچنین در کمال الدین از محمد بن عثمان نقل کرده است که چون آقا متولد گردید، امام حسن عسکری علیه السّلام عثمان بن سعید (نائب اول امام زمان و پدر محمد بن عثمان مذکور) را احضار نمود و فرمود: ده هزار رطل نان و ده هزار رطل گوشت خریده و بحساب من میان بنی هاشم قسمت کن، و چند رأس گوسفند هم برای او عقیقه نما.

متن عربی روایت:

لکافی‏ وُلِدَ ع لِلنِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ سَنَةَ خَمْسٍ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ.
إکمال الدین ابْنُ عِصَامٍ عَنِ الْکُلَیْنِیِّ عَنْ عَلَّانٍ الرَّازِیِّ قَالَ أَخْبَرَنِی بَعْضُ أَصْحَابِنَا أَنَّهُ‏ لَمَّا حَمَلَتْ جَارِیَةُ أَبِی مُحَمَّدٍ ع قَالَ سَتَحْمِلِینَ ذَکَراً وَ اسْمُهُ مُحَمَّدٌ وَ هُوَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْدِی.
إکمال الدین ابْنُ الْوَلِیدِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ رِزْقِ اللَّهِ عَنْ مُوسَی بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ بْنِ حَمْزَةَ بْنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَتْنِی حَکِیمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَتْ‏ بَعَثَ إِلَیَّ أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع فَقَالَ یَا عَمَّةِ اجْعَلِی إِفْطَارَکِ اللَّیْلَةَ عِنْدَنَا فَإِنَّهَا لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی سَیُظْهِرُ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ الْحُجَّةَ وَ هُوَ حُجَّتُهُ فِی أَرْضِهِ قَالَتْ فَقُلْتُ لَهُ وَ مَنْ أُمُّهُ قَالَ لِی نَرْجِسُ قُلْتُ لَهُ وَ اللَّهِ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ مَا بِهَا أَثَرٌ فَقَالَ هُوَ مَا أَقُولُ لَکِ قَالَتْ فَجِئْتُ فَلَمَّا سَلَّمْتُ وَ جَلَسْتُ جَاءَتْ تَنْزِعُ خُفِّی وَ قَالَتْ لِی یَا سَیِّدَتِی کَیْفَ أَمْسَیْتِ فَقُلْتُ بَلْ أَنْتِ سَیِّدَتِی وَ سَیِّدَةُ أَهْلِی قَالَتْ فَأَنْکَرَتْ قَوْلِی وَ قَالَتْ مَا هَذَا یَا عَمَّةِ قَالَتْ فَقُلْتُ لَهَا یَا بُنَیَّةِ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی سَیَهَبُ لَکِ فِی لَیْلَتِکِ هَذِهِ غُلَاماً سَیِّداً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ قَالَتْ فَجَلَسَتْ وَ اسْتَحْیَتْ فَلَمَّا أَنْ فَرَغْتُ مِنْ صَلَاةِ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ وَ أَفْطَرْتُ وَ أَخَذْتُ مَضْجَعِی فَرَقَدْتُ فَلَمَّا أَنْ کَانَ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ قُمْتُ إِلَی الصَّلَاةِ فَفَرَغْتُ مِنْ صَلَاتِی وَ هِیَ نَائِمَةٌ لَیْسَ بِهَا حَادِثٌ ثُمَّ جَلَسْتُ مُعَقِّبَةً ثُمَّ اضْطَجَعْتُ ثُمَّ انْتَبَهْتُ فَزِعَةً وَ هِیَ رَاقِدَةٌ ثُمَّ قَامَتْ فَصَلَّت‏ قَالَتْ حَکِیمَةُ فَدَخَلَتْنِی الشُّکُوکُ فَصَاحَ بِی أَبُو مُحَمَّدٍ ع مِنَ الْمَجْلِسِ فَقَالَ لَا تَعْجَلِی یَا عَمَّةِ فَإِنَّ الْأَمْرَ قَدْ قَرُبَ قَالَتْ فَقَرَأْتُ الم السَّجْدَةَ وَ یس فَبَیْنَمَا أَنَا کَذَلِکَ إِذَا انْتَبَهَتْ فَزِعَةً فَوَثَبْتُ إِلَیْهَا فَقُلْتُ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْکِ ثُمَّ قُلْتُ لَهَا تُحِسِّینَ شَیْئاً قَالَتْ نَعَمْ یَا عَمَّةِ فَقُلْتُ لَهَا اجْمَعِی نَفْسَکِ وَ اجْمَعِی قَلْبَکِ فَهُوَ مَا قُلْتُ لَکِ قَالَتْ حَکِیمَةُ ثُمَّ أَخَذَتْنِی فَتْرَةٌ وَ أَخَذَتْهَا فِطْرَةٌ فَانْتَبَهْتُ بِحِسِّ سَیِّدِی ع فَکَشَفْتُ الثَّوْبَ عَنْهُ فَإِذَا أَنَا بِهِ ع سَاجِداً یَتَلَقَّی الْأَرْضَ بِمَسَاجِدِهِ فَضَمَمْتُهُ إِلَیَّ فَإِذَا أَنَا بِهِ نَظِیفٌ مُنَظَّفٌ فَصَاحَ بِی أَبُو مُحَمَّدٍ ع هَلُمِّی إِلَیَّ ابْنِی یَا عَمَّةِ فَجِئْتُ بِهِ إِلَیْهِ فَوَضَعَ یَدَیْهِ تَحْتَ أَلْیَتَیْهِ وَ ظَهْرِهِ وَ وَضَعَ قَدَمَیْهِ عَلَی صَدْرِهِ ثُمَّ أَدْلَی لِسَانَهُ فِی فِیهِ وَ أَمَرَّ یَدَهُ عَلَی عَیْنَیْهِ وَ سَمْعِهِ وَ مَفَاصِلِهِ ثُمَّ قَالَ تَکَلَّمْ یَا بُنَیَّ فَقَالَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ ص

ثُمَّ صَلَّی عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ عَلَی الْأَئِمَّةِ إِلَی أَنْ وَقَفَ عَلَی أَبِیهِ ثُمَّ أَحْجَمَ قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ ع یَا عَمَّةِ اذْهَبِی بِهِ إِلَی أُمِّهِ لِیُسَلِّمَ عَلَیْهَا وَ ائْتِینِی بِهِ فَذَهَبْتُ بِهِ فَسَلَّمَ عَلَیْهَا وَ رَدَدْتُهُ وَ وَضَعْتُهُ فِی الْمَجْلِسِ ثُمَّ قَالَ یَا عَمَّةِ إِذَا کَانَ یَوْمُ السَّابِعِ فَأْتِینَا قَالَتْ حَکِیمَةُ فَلَمَّا أَصْبَحْتُ جِئْتُ لِأُسَلِّمَ عَلَی أَبِی مُحَمَّدٍ ع فَکَشَفْتُ السِّتْرَ لِأَفْتَقِدَ سَیِّدِی ع فَلَمْ أَرَهُ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا فُعِلَ سَیِّدِی فَقَالَ یَا عَمَّةِ اسْتَوْدَعْنَاهُ الَّذِی اسْتَوْدَعَتْهُ أُمُّ مُوسَی ع قَالَتْ حَکِیمَةُ فَلَمَّا کَانَ فِی الْیَوْمِ السَّابِعِ جِئْتُ وَ سَلَّمْتُ وَ جَلَسْتُ فَقَالَ هَلُمِّی إِلَیَّ ابْنِی فَجِئْتُ بِسَیِّدِی فِی الْخِرْقَةِ فَفَعَلَ بِهِ کَفَعْلَتِهِ الْأُولَی ثُمَّ أَدْلَی لِسَانَهُ فِی فِیهِ کَأَنَّهُ یُغَذِّیهِ لَبَناً أَوْ عَسَلًا ثُمَّ قَالَ تَکَلَّمْ یَا بُنَیَّ فَقَالَ ع أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ ثَنَّی بِالصَّلَاةِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ حَتَّی وَقَفَ عَلَی أَبِیهِ ع ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ وَ نُرِیدُ أَنْ‏ نَمُنَ‏ عَلَی‏ الَّذِینَ‏ اسْتُضْعِفُوا فِی‏ الْأَرْضِ‏ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی‏ الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ‏ إکمال الدین ابْنُ عِصَامٍ عَنِ الْکُلَیْنِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ‏ وُلِدَ الصَّاحِبُ ع فِی النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ سَنَةَ خَمْسٍ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ.
إکمال الدین مَاجِیلَوَیْهِ وَ الْعَطَّارُ مَعاً عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ النَّیْسَابُورِیِّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع عَنِ الشَّارِیِّ عَنْ نَسِیمَ وَ مَارِیَةَ أَنَّهُ‏ لَمَّا سَقَطَ صَاحِبُ الزَّمَانِ ع مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ سَقَطَ جَاثِیاً عَلَی رُکْبَتَیْهِ رَافِعاً سَبَّابَتَیْهِ إِلَی السَّمَاءِ ثُمَّ عَطَسَ فَقَالَ‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ زَعَمَتِ الظَّلَمَةُ أَنَّ حُجَّةَ اللَّهِ دَاحِضَةٌ وَ لَوْ أُذِنَ لَنَا فِی الْکَلَامِ لَزَالَ الشَّکُّ.
، إکمال الدین مَاجِیلَوَیْهِ وَ ابْنُ الْمُتَوَکِّلِ وَ الْعَطَّارُ جَمِیعاً عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رِیَاحٍ الْبَصْرِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْعَمْرِیِّ قَالَ‏ لَمَّا وُلِدَ السَّیِّدُ ع قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ ع ابْعَثُوا إِلَی أَبِی عَمْرٍو فَبُعِثَ إِلَیْهِ فَصَارَ إِلَیْهِ فَقَالَ اشْتَرِ عَشَرَةَ آلَافِ رِطْلٍ خُبْزاً وَ عَشَرَةَ آلَافِ رِطْلٍ لَحْماً وَ فَرِّقْهُ أَحْسَبُهُ قَالَ عَلَی بَنِی هَاشِمٍ وَ عُقَّ عَنْهُ بِکَذَا وَ کَذَا شَاةً.