فتح اورست با فرهنگ «یا فاطمه الزهراء»
مقام معظم رهبری درجمع فاتحان قله ی اورست: شما با فرهنگ خودتان به قله ی اورست رفتید. «یا فاطمه الزهرا»؛ این فرهنگ شماست. این مال شماست و نشان دهنده ی همین کشور سرافراز امروز است که در ورزش این کار را می کند.
زن و مسئولیت های اجتماعی سیاسی - بخش سوم و پایانی
اهمیت ورزش و صعود بانوان به قله ی اورست
خیلی خوش حالم که یک بار دیگر با شما کوهنوردان عزیر ملاقات می کنم. اهمیت فوق العاده ای که دیدار این دفعه دارد، این است که در جمع شما ورزش کاران سرافراز، خانم های فاتح قله ی اورست هم حضور دارند. واقعاً انسان احساس افتخار می کند از این که زنان جوان باایمان ما یک چنین حرکت عظیم و ارزشمندی را می توانند به وجود بیاورند و مایه-ی افتخار برای جامعه ی ایرانی بشوند.
من خبر را که شنیدم، لذت بردم؛ وقتی هم که عکس های صعود خانم ها را دیدم که در ارتفاع ظاهراً هشت هزار و هشت صد و خرده ای ایستاده بودند و پرچم «یا فاطمه ی زهرا» را دست شان گرفته بودند، واقعاً بیشتر احساس افتخار کردم. حقاً عظمت این کار خیلی زیاد است. مطمئناً بسیاری از مستمعان و بینندگان این برنامه ها نمی توانند حس کنند که چه قدر اراده و نشاط جسمی و روحی لازم است تا یک انسان را در آن هوای نامساعد، در آن فشار شدید، با آن همه موانع و بدون هیچ تماشاچی، به آن جا برساند.
در میدان فوتبال یا والیبال یا بسکتبال یا ورزش هایی که جلوی چشم مردم انجام می گیرد، این همه تماشاچی ایستاده اند، کف می زنند، تشویق می کنند، نگاه می کنند؛ اما در غربت کوهستان، آن هم در آن نقطه ی دور از دسترس، آن هم بین این دره ها و برج های یخ و آن هوای نامساعد، زن شجاع و بااراده ای حرکت می کند و قصدش این است که این قدرت و نیروی پنهان در جسم و وجود و روح خودش را استخراج کند و به معرض بروز و ظهور برساند؛ خیلی عظمت دارد؛ خیلی کار بزرگی است. من تجلیل از شماها را وظیفه ی خودم می دانم و حقاً و انصافاً باید عظمت این کار به مردم نشان داده بشود. این کار، از دو، سه نظر اهمیت دارد:
یکی، همین بُعدی است که فرمودند؛ بُعد تبلیغی و نمایشی عظیم این کار در سطح جهان. این، یک نمایش عظیمی است. نمایش فقط به معنای بازی کردن نیست؛ نمایش یعنی مکنونات یک ملت را انسان جلوی چشم مردم دنیا قرار بدهد تا آن چشم ببیند. با حرف، با زبان، خیلی ادعاها می شود کرد.
اگر یک ملتی بتواند آن چه را که می گوید – اگر می گوید شجاعم، اگر می گوید به فرهنگ خود مطمئن و دل گرمم، اگر می گوید قدرت تربیت انسان های بزرگ را دارم، اگر می گوید در من عزم و اراده موج می زند؛ این ها را همه ی ملت ها می توانند بگویند – در یک میدانی نشان بدهد و جلوی چشم مردم دنیا بگیرد، ارزش این کار از ده ها کتابی که در فضیلت این ملت نوشته بشود، بیشتر است.
حالا ما بگوییم بانوی مسلمان ایرانی چنین و چنان است؛ این حرف است، می تواند مخاطب ما را قانع بکند، می تواند قانع نکند، اما وقتی بانوی مسلمان ما در یک چنین میدانی یا در میدان های بزرگ مشابه اش – همان طور که ذکر کردند، در میدان نبرد، در میدان حماسه و ایثار، در میدان سیاست، در میدان مدیریت های کلان کشور یا در میدان علم – خودش را نشان داد. این کار از ده ها کتاب، از صدها ورق، از هزارها سطر نوشته ارزشش بیشتر است.
این، تجسم واقعیت است؛ این، تبلور آن چیزی است که وجود دارد؛ چشم شان را که نمی توانند منکر بشوند. کاری که می توانند بکنند، این است که در تبلیغات آن را منعکس نکنند؛ کما این که نمی کنند و نکرده اند؛ اما ما خودمان باید در تبلیغات مان این را منعکس کنیم. شما آقایان مسئولان این فدراسیون و مسئولان سازمان تربیت بدنی تلاش کنید که صدا و سیما حق این قضیه را به درستی ادا کند؛ همچنان که در مورد برخی از ورزش های دیگر حق آن ورزش به درستی ادا می شود.
یک بُعد دیگر این کار، جنبه ی معنوی و روانی قضیه است. همچنان که عروج و صعود به قله های بزرگ از سوی نخبگان، افراد متوسط را به دامنه ها می کشاند – من بارها این را گفته ام – و لذا احترام به قهرمان، شخص پرستی نیست، تشویق انسان هاست برای حرکت به این سمت – که فوایدی برای کشور دارد – در زمینه های معنوی هم همین طور است؛ یعنی وقتی ما اراده و عزم یک جوان مسلمان یا یک بانوی مسلمان را تجسم می دهیم و نشان می دهیم که چه عزم راسخی او را به این عرصه کشانده، این، تقویت اراده را در سطوح متوسط جامعه زمینه-سازی می کند.
البته در این کار، فضایل اخلاقی دیگری هم وجود دارد: کار دسته جمعی، توکل، اعتمادبه نفس؛ همه ی این-ها خصوصیاتی است که آمیخته ای از همه ی این خصوصیات در وجود یک ورزش کار که چنین کارهای بزرگی را انجام می دهد، نشان داده می شود؛ یعنی در واقع یک مجموعه ی در هم تنیده ای از احساسات درست، از خلقیات والا در یک ورزش کاری که به یک چنین ورزش بزرگی و کار بزرگی دست می زند، هست.
بُعد سوم قضیه، جنبه ی ورزشی است. کوه نوردی یعنی عروج به قله هایی که در کشور ما به طور فراوانی وجود دارد. کوه-نوردی ورزشی است در اختیار همه. باید مردم بروند ورزش کنند. باید مردم به این ارتفاعات شمال تهران یا به ارتفاعات فراوانی که در اغلب نقاط کشور وجود دارد، بروند و از این هوای پاک، از این کوهستانِ خداداده، استفاده کنند. بنابراین برای تشویق مردم بهترین کار نشان دادن همین کاری است که این خانم ها و این آقایان انجام دادند. این بعد سوم، در واقع تشویق به ورزش عمومی است. یک کشور و یک ملت، باید سلامت جسمانی خودش را تأمین کند و ورزش در تحقق این مسئله خیلی مهم است.
اشاره کردند به جنبه ی فرهنگی ورزش. البته جنبه ی فرهنگی حتماً در ورزش هست و لازم است و باید دنبال شود؛ اما آن هسته ی اصلی در ورزش تربیت و پیش رفت جسمانی است. آدم های مریض، آدم های بی حوصله، آدم هایی که توانایی ها و قدرت هایی را که خدا در جسم یک انسان گذاشته، اصلاً نمی شناسند؛ چه برسد به این که بخواهند آن را در میدان های عمل بروز بدهند، خیلی ازشان امید کاری نمی شود داشت.
این جسم کوچک – همین جسمِ با این حجم و با این عرض و طول مختصری که بنده و شما داریم – توانایی هایش خیلی بیش از این هایی است که ما داریم از آن استفاده می کنیم. این را در آینده بشر کشف خواهد کرد. در همه ی رشته های ورزشی این مسئله وجود دارد که گوشه هایی از توانایی های جسمانی بشر بروز می کند.
ما در حال عادی، این پا را برای این می خواهیم که از این جا بلند شویم و به محل کارمان در یک کیلومتری یا دو کیلومتری، یا کمتر یا بیشتر، برویم یا همین قدر را برگردیم یا خم شویم و چیزی را از این جا برداریم و در آن جا بگذاریم – استفاده ی ما از این جسم، همین اندازه است – اما توانایی های جسم همین است؟! نه. وقتی شما می بینید که یک انسان مثلاً صد و بیست، سی کیلوگرمی، وزنه ای سه برابرِ وزن خودش را بالای سرش می برد؛ یا یک خانم جوانی، هشت هزار هشت صد و چهل و چند متر از کوه بالا می-رود، معلوم می شود که حد توانایی ما، فقط بالا رفتن از این پله ها نیست.
ببینید چه قدر فاصله است بین بالا رفتن از طبقه ی اول به طبقه ی دوم، تا رفتن به ارتفاع پنج هزار و چند صد متری و شصت و چند روز در آن جا زندگی کردن! این، به زبان آسان می آید؛ ولی خیلی چیز فوق العاده ای است. این، گوشه ای از توانایی های جسمی انسان را نشان می دهد؛ این است توانایی جسمی بشر.
انسان از همه ی موجودات عالم، قوی تر است و خدای متعال ذره ذره ی بافت های در هم تنیده ی این جسم را از مغز بگیرید – آن طور که صاحبان این فن برای ما می گویند، هنوز علم بشر عمده ترین کارکرد حجم مغز را نشناخته و اصلاً نمی شناسد که این بخش مغز برای چیست – تا بقیه ی اعضای بدن انسان، طوری خلق کرده که ما هنوز بدن خودمان را نمی شناسیم.
یکی از مهم ترین کارهای ورزش این است که دائم میدان های تازه و افق های تازه ای را باز می کند و قابلیت های جسم انسان و قدرت پروردگار را در به وجود آوردن این جسم، در خلق این شیء بدیع که نامش انسان است، نشان می دهد. این جسمِ با این همه دارای تحرک، با یک عامل معنوی همراه است و آن عامل، خرد و اراده ی انسان است که انسان می تواند این دو را به کار بگیرد و جسم را هدایت کند و در جهت های گوناگون آن را حرکت بدهد.
آن اراده هم خودش یک چیز فوق العاده ای است. گاهی انسان می خواهد - همان طور که گفتم – از طبقه ی اول به طبقه ی دوم برود؛ حوصله ندارد، حال ندارد؛ اراده ی او این قدر نیست که یک چیز سنگینی را از این جا بردارد و آن جا بگذارد؛ اما همین اراده این قدر توانایی دارد که برود روی بام دنیا؛ روی قله ی اورست. ببینید چقدر فاصله است! دکترها به ده دقیقه ورزش صبحگاهی قانعند و می گویند صبح ها فقط برای ده دقیقه دست ها و پاها و سر را تکان بدهید.
اما اراده ی انسان کم می آورد و می گوید نمی توانم. هر چه هم می-گوییم چرا ورزش نمی کنی، می گوید نمی توانم. «نمی توانم»، یعنی ظرف من خالی است و در این حد، اصلاً این ظرف توانایی ندارد. اما وقتی با همین ظرف بنا می کنیم کار کردن، می-بینیم رفت تا قله ی اورست! چه طور این ظرف خالی بود؟ برای این که آن را به کار نگرفته بودیم.شما خانم ها خیلی کار بزرگی کردید؛ دست تان درد نکند. پاتان درد نکند. همچنین شما جوان های عزیز که رفتید؛ همچنین مسئولان محترمی که این کارها را برنامه ریزی کردند. بحمدالله این توفیق را به دست آوردید. خیلی خوش حال شدیم.
فرهنگ شما «یا فاطمه الزهرا» است
شما با فرهنگ خودتان به قله ی اورست رفتید. «یا فاطمه الزهرا»؛ این فرهنگ شماست. این مال شماست و نشان دهنده ی همین کشور سرافراز امروز است که در ورزش این کار را می-کند. در بخش علمی آن طور پیش رفت می کند. در بخش های تجربی و عملی و فنی هم آن طور پیش رفت می کند. آن انرژی هسته ای اش است.
آن بخش سلول های بنیادی اش است و در بخش های سیاسی و کارهای فراوان گوناگون دیگر هم همین طور است. این ملت مثل جسمی که نبض آن می زند و از همه طرف در حال رشد است، دارد کار می کند. این، نشان دهنده ی یک ملت زنده است. این ملت زنده، شعارش همین چیزهایی است که شما در آن جا مطرح کردید: نام خدا را آوردید، نام اولیای خدا را آوردید، نام مقدس فاطمه ی زهرا(س) را آوردید.
ما از همه تان متشکر هستیم و امیدواریم که همین اشکالاتی هم که گفتند، همت کنید تا برطرف شود و کاری کنید که این رشته ی ورزشی کاربرددار، هر چه بیشتر رشد کند. بعضی از رشته های ورزشی اصلاً کاربرد ندارند؛ مثلاً شمشیربازی.وقتی یک نفر قهرمان شمشیربازی می شود کاربردش چیست؟ یا از این قبیل چیزها که حالا اگر من از رشته های ورزشی بی فایده اسم نیاورم، بهتر است. اما این ورزش مثل خیلی از ورزش های دیگر، کاربرد دارد. این ورزش، مستقیم با زندگی مردم تماس دارد و از تولید به مصرف است و همه می توانند آن را مصرف کنند. این ورزش را رشد بدهید و آن را تشویق کنید.
بنده گاهی اوقات که بر همان تنبلی مورد بحث و بر ضعف های مربوط به سن و پیری فائق می آیم چند قدمی از کوهستان های اطراف تهران می روم بالا و می بینم هیچ کس نیست! غصه می-خورم. در کوهستان، جاهای هست که ساختمان ها در زیر پا پیداست؛ این همه آدم در اتاق ها خوابیده اند که در بین آن-ها جوان هست، در بین آن ها کسانی هستند که ظاهر جسم شان اقلاً ده برابر ما توان و قدرت دارد اما از این اتاق ها بیرون نمی آیند.
ولی ما از این گوشه ی شهر با سن نزدیک به هفتاد سال می رویم آن جا. دل انسان خیلی غصه دار می شود که چرا آن ها در آن جا چهار قدم بالا نمی آیند و از این امکان استفاده نمی کنند. شما امکانات و اتوبوس بگذارید که اگر کسی خواست از پایین شهر و از راه های دور به این ارتفاعات بیاید، بتواند. ارتفاعات بعضی از شهرها یک خرده با شهر فاصله دارد، بنابراین وسایلی فراهم کنید که اگر کسی خواست، بتواند بیاید – حالا اگر کسی همت نکرد و اراده نکرد، آن بحث دیگری است – و تشویق بشوند؛ نگویند وسیله نداشتیم و نیامدیم.(1)
1. دیدار فاتحان قله ی اورست، 84/8/30.
