حجت الاسلام عبداله جلالی، پژوهشگر رسانه نوشت:
فضای شبکه‌های اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای نوین ارتباطی، تأثیرات عمیقی بر نحوه تعامل افراد و فرهنگ گفتاری جامعه دارد. در حالی که این بسترها فرصت‌های بی‌نظیری برای تبادل اطلاعات و ارتباطات مؤثر فراهم کرده‌اند، اما در عین حال، آسیب‌ها و چالش‌های جدی نیز به همراه دارند. یکی از این چالش‌ها، ترویج فرهنگ زشت گفتاری و بدگفتاری است که می‌تواند به روابط اجتماعی آسیب بزند و به ایجاد فضایی منفی منجر شود.
آسیب‌شناسی فرهنگ گفتاری در فضای شبکه‌های اجتماعی
ترویج گفتار توهین‌آمیز
در برخی از شبکه‌های اجتماعی، کاربران به راحتی می‌توانند نظرات خود را بیان کنند. این آزادی بیان گاهی به سوءاستفاده تبدیل می‌شود و باعث می‌شود افراد به جای گفتار نیکو، از زبان توهین‌آمیز و تحقیرآمیز استفاده کنند. این نوع گفتار نه تنها به ترویج فرهنگ زشت می‌انجامد، بلکه می‌تواند به افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها بین افراد و گروه‌ها منجر شود.
کاهش مسئولیت‌پذیری
در فضای مجازی، افراد معمولاً احساس مسئولیت کمتری نسبت به گفتار خود دارند. ناشناس بودن و عدم وجود تعامل رو در رو باعث می‌شود که برخی کاربران به راحتی به تخریب شخصیت دیگران بپردازند. این امر به ترویج بدگفتاری و فرهنگ منفی در ارتباطات اجتماعی کمک می‌کند.
انتشار شایعات و اطلاعات غلط
شبکه‌های اجتماعی به محلی برای انتشار شایعات و اطلاعات نادرست تبدیل شده‌اند. این نوع اطلاعات می‌تواند به بدگویی و بدبینی بین افراد و گروه‌ها دامن بزند و به تضعیف روابط انسانی و اعتماد عمومی منجر شود.
تأثیر منفی بر روانشناسی افراد
تماشای مکرر گفتار زشت و رفتارهای منفی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تأثیرات منفی بر روانشناسی کاربران داشته باشد. این امر می‌تواند به ایجاد احساس ناامیدی، افسردگی و اضطراب منجر شود و در نهایت به کاهش کیفیت زندگی و روابط اجتماعی بینجامد.
تضعیف فرهنگ گفتار نیکو
در فضایی که گفتار زشت و بدگفتاری به امری عادی تبدیل شده است، فرهنگ گفتار نیکو به حاشیه رفته و ارزش‌های انسانی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این امر می‌تواند به کاهش همدلی و همبستگی اجتماعی منجر شود.
راهکارهای مقابله با آسیب‌ها
آموزش و آگاهی‌بخشی
رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی باید به آموزش فرهنگ گفتار نیکو و تأثیرات مثبت آن بپردازند. برگزاری کارگاه‌ها و کمپین‌های آموزشی می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی درباره آسیب‌های گفتار زشت کمک کند.
مدیریت محتوا
شبکه‌های اجتماعی باید سیاست‌های مؤثری برای مدیریت محتوا و جلوگیری از انتشار گفتارهای توهین‌آمیز و زشت داشته باشند. این امر می‌تواند به کاهش این نوع گفتار در فضای مجازی کمک کند.
ایجاد فضایی مثبت
تشویق کاربران به استفاده از زبان مثبت و گفتار نیکو می‌تواند به ایجاد فضایی دوستانه و حمایتی کمک کند. این امر می‌تواند از طریق تولید محتوای مثبت و الهام‌بخش در شبکه‌های اجتماعی محقق شود.
توسعه فرهنگ انتقاد سازنده
آموزش و تشویق به انتقاد سازنده به جای تخریب شخصیت دیگران می‌تواند به بهبود کیفیت گفتار در فضای مجازی کمک کند.
بنابراین فضای شبکه‌های اجتماعی می‌تواند هم به عنوان یک فرصت و هم به عنوان یک چالش در زمینه فرهنگ گفتاری عمل کند. با توجه به آسیب‌هایی که فرهنگ زشت گفتاری و بدگفتاری به روابط اجتماعی و روانشناسی افراد وارد می‌کند، ضروری است که اقدامات مؤثری برای ترویج گفتار نیکو و کاهش تأثیرات منفی این فضا انجام شود. با ایجاد فرهنگ مثبت و حمایت از گفتار نیکو، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای سالم و همدل کمک کرد.
