کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با حضور نخبگان و پژوهشگران بیش از 48 کشور جهان به صورت وبینار امروز (سه‌‌شنبه 17 اسفند ماه ) در تهران برگزار شد.
در روز نخست این کنفرانس، داود عامری دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی، آیت‌الله محسن اراکی؛ عضو مجلس خبرگان رهبری، سامی خضراء؛ پژوهشگر عرصه بین‌الملل از کشور لبنان، حسين دیرانی؛ نویسنده و پژوهشگر سیدنی استرالیا، زینب المقداد؛ پژوهشگر تونسی، ابراهیم علی؛ عضو سابق پارلمان مالزی، ظفر بنگاش؛ اسلام‌شناس در تورینتو کانادا، غلام یحیی انجم؛ استاد دانشگاه همدرد دهلی، لاله افتخاری؛ نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، دهقان فیروز آبادی؛ معاونت پژوهشکده دانشگاه علامه طباطبایی، فهیم دانش؛ مدیرکل امور بین‌الملل صداوسیما، صفی‌الله مالکی؛ عضو هیأت مدیره مجمع جهانی صلح، محمدرضا دهشیری؛ کارشناس روابط بین‌الملل، مهدی بیژنی؛ استاد دانشگاه و..... به ایراد سخنرانی پرداختند که مشروح آن در ادامه می‌آید:
عامری: سخنرانی 40 متفکر و دریافت 107 مقاله ویژگی این دوره از کنفرانس است
داود عامری؛ دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی در مراسم افتتاحیه با اشاره به اهداف برگزاری این کنفرانس گفت: مجمع جهانی صلح اسلامی و دبیرخانه کنفرانس قریب پنج سال است که فعال شده و تاکنون موفق شده تا چندین نشست مقدماتی و 2 کنفرانس بین‌المللی را با اهداف مشخص برگزار کند.
وی افزود: دومین کنفرانس اکنون با دریافت ۱۰۷ مقاله علمی و سخنرانی ۴۰ نفر از متفکرین ایران و جهان در چهار پنل یا نشست‌های تخصصی برگزار می‌شود که امید است این اندیشه‌پردازی‌ها بتواند به فضای هنجارسازی و قوانین بین المللی وارد شود.
عامری در پایان تأکید کرد: این فضای پر از آنارشی در جهان کنونی نیازمند روحی تازه است که این الهام‌بخشی می‌تواند از تعالیم ادیان الهی و دین مبین اسلام به ویژه سیره مبارک پیامبر اعظم (ص) باشد و شرایطی را برای زندگی سعادت انسانها فراهم کند و امیدها را به آینده زنده نگهدارد.
آیت‌الله اراکی: مهم‌‌ترین کاربرد دیپلماسی در همکاری‌‌های بین جوامع اسلامی، دفاع از مظلومان است
در ادامه آیت‌الله محسن اراکی؛ عضو مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: این دیپلماسی تمدنساز رسول اکرم (ص) است که جوامع بشری را در این سیر و راستا قرار می‌دهد و باعث می‌شود که زنجیرهای اسارت انسان که همان قید و بند شهوانی، استبدادهای داخلی و خارجی و اسارت شیطان است از هم گسسته و باعث ایجاد کمال و جهش در انسان به سوی حق تعالی شود.
وی افزود: در دیپلماسی تمدنساز، علاوه بر تسهیل زمینه‌‌های ارتباطی در جوامع، می‌‌بایست به توسعه روابط اقتصادی جوامع اسلامی در عرصه‌های گوناگون، تولید و تبادلات اقتصادی نیز توجه شود.
آیت‌الله اراکی تصریح کرد: یکی دیگر از رسالت‌‌های بزرگ اسلام، روان ساختن نیروها به سمت ریشه‌کن کردن ظلم و ستم در جهان و دفاع از مظلومین، محرومین و مقابله با طاغوت ها است که می‌تواند از مهم‌‌ترین کاربردهای این دیپلماسی در همکاری‌‌های بین جوامع اسلامی قرار گیرد.
افتخاری: دیپلماسی پیامبر (ص) پیشرفت اهداف اسلام را فراهم کرد
سخنران بعدی این کنفرانس، لاله افتخاری؛ نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بود. وی با تأکید بر اینکه دیپلماسی تابع شرایط متفاوت سیاست و موقعیت دولت‌هاست که با تغییر دولت‌ها تفاوت می‌کند، افزود: دیپلماسی اسلامی مبتنی بر وحی و فطرت است، فرازمانی و فرامکانی است. اما درباره اهداف دیپلماسی پیامبر اعظم (ص) می‌توان گفت که بیشتر ایشان در دعوت و توسعه رسالت اسلامی خودشان بودند و دیپلماسی ایشان مبتنی بر 2 محور عدالت و وحدت بود.
افتخاری بیان داشت: پیامبر اسلام (ص) برای پیاده کردن دیپلماسی از روش‌های مختلف مانند اعزام سفیر به کشورهای مختلف، ارسال نامه به رهبران جهان و کشورهای دور و نزدیک و همچنین پذیرش گروه‌ها و قبایل و نمایندگان کشور استفاده کردند. هنر پیامبر (ص) این بود که از همه این ظرفیت‌ها استفاده بردند.
وی درباره ثمرات دیپلماسی اسلام پیامبر (ص) گفت: این نوع دیپلماسی، ایجاد یک امنیت برای مسلمانان و پیشرفت اهداف مقدس دین اسلام را فراهم کرد. همچنین زمینه‌ساز گسترش و توسعه اسلام به کشورهای مختلف جهان و بنیان‌گذار تمدن اسلامی در مدینه النبی شد.
ابراهیم علی؛ عضو سابق پارلمان مالزی ابراز داشت: رسول الله (ص) اصول حقوق بشری را بر اساس آموزه‌های دینی پیاده کرد. او هیچگاه تعدی نکرد و به دنبال جنگ‌افروزی با گروه، مذهب و نژاد دیگر نبود. رسول الله (ص) قدرت‌های بزرگ را به رسمیت می‌شناخت و با آن‌ها رفتار توام با احترام متقابل داشت. نگرش ایشان در ارتباط با قدرت‌های بزرگ یک ارتباط سازنده بود، بدون اینکه شأن و کرامت خود را از دست بدهند.
وی ادامه داد: رفتار پیامبر (ص) از 1400 سال قبل تا امروز برای ما الگو است. ایشان مسلط‌ترین و غالب‌ترین شخصیت در طول قرون و اعصار است. هیچ کس نمی‌تواند جایگاه رفیع پیامبر (ص) را در تاریخ بشریت انکار کند. مسلمانان جهان می‌توانند در کمال امن و آسایش در کنار هم زندگی کنند، بدون جنگ و خشونت و در صلح باشند، به شرطی که از دستورات و شیوه زندگی پیامبر (ص) پیروی کنند.
خضراء: محافظت از عزت مسلمانان و برتری آن را آشکارا اعلام کنیم
سامی خضراء؛ پژوهشگر عرصه بین‌الملل از کشور لبنان با اشاره به اینکه اسلام دارای نظام متکاملی است که زیربنای روابط میان مردم را تنظیم کرده است، خاطرنشان کرد: در سیره پیامبر اکرم (ص) آمده است که آن حضرت با اعزام نمایندگان خود به سران کشورها و یا روسای قبائل و مردم پیام‌هایی را برای آنان ارسال کردند و از آنان خواسته تا به دین اسلام مشرف شوند.
وی با بیان اینکه اسلام در بسیاری از احکام شرعی خود عزت مسلمانان را مد نظر گرفته داده است، گفت: محافظت از عزت مسلمان و برتری آن را باید آشکارا اعلام کنیم. فقهای ما باب خاصی را در تعامل با غیر مسلمانان چه به عنوان وظیفه استحبابی و یا وجوبی بیان کرده‌اند که همه این احکام تدوین شده و موجود است.
دهشیری: «دیپلماسی عزتمندی» منجر به تصویرسازی برای نشان دادن پرستیژ جهان اسلام می‌شود
محمدرضا دهشیری؛ کارشناس روابط بین‌الملل با اشاره به روش‌های تحقق تمدن نوین اسلامی بیان داشت: با توجه به اینکه تمدن نوین اسلامی بر پایه‌هایی از قبیل خردباوری، خودباوری، فرهنگ‌‌گرایی، معنویت‌مداری و اخلاق‌گرایی استوار است، نقش دیپلماسی اسلامی در تحقق این تمدن بر چند محور استوار است.
وی گفت: «دیپلماسی عزتمندی» با تاکید بر هویت ایجابی در جهان اسلام می‌تواند منجر به تصویرسازی ایجابی برای نشان دادن پرستیژ جهان اسلام شود. البته این امر نیازمند آن است که هم رویکرد هدایت‌طلبانه ما در مقابله با نظام سلطه تبیین شود و هم در جهاد تبیین به روایت‌سازی مناسب اهتمام شود.
مالکی: دیپلماسی پیامبر (ص) مبتنی بر صلح و گسترش عدالت بوده است
صفی‌الله مالکی؛ عضو هیأت مدیره مجمع جهانی صلح با تأکید بر اینکه پیامبر (ص) معرفت‌شناختی الهی را در جامعه می‌خواست احیا کند، گفت: حضرت رسول (ص) هیچ قوم، گروه یا قبیله‌ای امتیاز قائل نبودند؛ یعنی مخالف هر نوع قوم‌‌گرایی و ناسیونالیستی بودند و بر اساس آیات الهی قوم و قبیله فقط برای شناختن است، والا بهترین انسانها نزد خدا کسی است که پرهیزگار باشد.
وی افزود: پیامبر اکرم (ص) در نامه‌‌هایشان هیچ امپراطوری و پادشاهی را تهدید به خونریزی و به جنگ نکرده است، بلکه همه را دعوت به صلح و اسلام کرده و به آن‌ها بشارت داده است که اگر شما اسلام را بپذیرید سلطنت شما ماندگار خواهد شد.
دانش: دیپلماسی نبوی متکی بر اصول انسانی است
فهیم دانش؛ مدیرکل امور بین‌الملل صداوسیما با اشاره به جنایاتی که در کشور یمن در حال وقوع است، اظهار داشت: : بنا بر سیره و سنت نبوی، در دیپلماسی نمی‌توان بر خلاف قواعد و اصول انسانی رفتار کرد. بنابراین باید هر چه زودتر جنایات علیه مردم یمن متوقف و خسارت‌هایی که به آن‌ها تحمیل شده است، پرداخت و حق انتخاب برای مردم این کشور در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی شاهد تحقق صلح پایدار در یمن خواهیم بود. بنابراین دیپلماسی اسلامی‌ای کارآمدتر و توانمندتر خواهد بود که بر اساس اندیشه‌‌های متعالی پیامبر (ص) تبیین، تکوین و توسعه پیدا کرده باشد.
بنگاش: پذیرش داوطلبانه عهدنامه نشان‌دهنده مهارت‌های عالی دیپلماتیک پیامبر (ص) است
ظفر بنگاش؛ اسلام‌شناس در تورینتو کانادا با بیان اینکه پیامبر (ص) نه تنها پیام الهی را ابلاغ کرد، بلکه توانست پیروان زیادی را برای تأسیس دولت اسلامی جلب کند، ابراز داشت: عهدنامه مدینه، معاهده با قبایل ساکن غرب مدینه، پیمان حدیبیه و نامه‌هایی که او برای پادشاهان و حاکمان فرستاد و آن‌ها را به اسلام دعوت کرد، تصویر ترکیبی از رویکرد پیامبر (ص) برای ایجاد روابط با جوامع مختلف، بر اساس قدرت نرم و دیپلماسی ارائه می‌دهد.
وی گفت: در زمان حکومت اسلامی در مدینه از هیچ زورو اجباری برای تحمیل قوانین بر غیر مسلمانان استفاده نشد. پذیرش داوطلبانه عهدنامه از سوی مسلمانان و غیرمسلمان به صورت یکسان، نشان‌دهنده مهارت‌های عالی دیپلماتیک پیامبر (ص) بود.
المقداد: افراطگرایی دینی بارزترین چالش‌های فراروی امت اسلامی است
زینب المقداد؛ پژوهشگر تونسی با اشاره به علل و پیدایش تروریسم و افراطگرایی بیان داشت: تداوم سیاستهای بین‌المللی استکبار غرب و تلاش در آمریکایی کردن اسلام به منظور تهی کردن مفاهیم ارزشمند اسلام و برانگیختن فتنه‌های مذهبی و ایجاد جریان‌های تکفیری به عنوان آسان‌‌ترین و موثرترین ابزار سرکوب بیداری اسلامی در جهان اسلام و گسترش سیاستهای سلطه‌طلبانه سیاسی اقتصادی خود در جهان اسلام است.
وی افزود: بنابراین یکی از بارزترین چالش‌های فراروی امت اسلامی در شرایط کنونی ظهور پدیدهای به نام افراطگرایی دینی است که زیربنای پیدایش تروریسم شده است. پدیدهای که به جان جامعه افتاده است.
المقداد اظهار داشت: کسانی که سیره شریف نبوی را دنبال می‌کنند، در می‌یابند که اسلام دین انسانیت و گذشت، دین ارزش‌ها، اصول و احترام به انسان بر اساس توحید و وحدت میان اقشار مردم و بر پایه اتحاد و عدم اکراه در دین و به کار بردن منش حسن خلق است.
دیرانی: گام دوم انقلاب، آغاز طرح راهبردی برای تحقق دیپلماسی اسلامی در جهان است
حسين دیرانی؛ نویسنده و پژوهشگر سیدنی استرالیا موضوع سخنانش را دیپلماسی فرهنگی در گام دوم انقلاب قرار داد و تصریح کرد: گام دوم انقلاب، آغاز طرح راهبردی مرحله و دوران دوم انقلاب و یا سرآغاز دومین مرحله چهل ساله دوم انقلاب است که تاکنون توانسته با قدرت، اعتماد به نفس، سربلندی و سرشار از امید به پیروزی‌های همه جانبه در صحنه‌های اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی نائل آید و زیرساخت‌های بنادین و عمرانی را پی‌ریزی کند.
وی گام دوم انقلاب را بیانگر مضامین جدید قانون اساسی است با مفاهیم الهی، ایمانی، انقلابی، اعتقادی برشمرد و گفت: بیانیه گام دوم نوعی وصیتنامه به تمامی آزادگان، انقلابیون و شرافتمردان جهان است که در صورت پایبندی و اجرای دقیق آن زمینه را برای پیروزی، سربلندی، عزت، استقلال و پیشرفت برای همه ملت‌‌ها و دولت‌ها به ارمغان خواهد آورد.
امین شهیدی :دبیر کل امت واحده بر تشکیل تمدن نوین اسلامی در جهان تاکید کرد
حجت الاسلام امین شهیدی دبیر کل امت واحده در پاکستان در کنفرانس بین المللی دیپلماسی و فدرت نرم درسیره پیامبر اعظم بر تمدن نوین اسلامی به عنوان الگوی جهانی که ریشه در قرآن و رسالت پیامبر اعظم دارد تاکید کرد .
وی گفت : آخرین پیامبر ، حضرن محمد (ص) الگویی کامل جهان بشری است بنابراین باید جهانی بسازیم که الگویش نبی مکرم اسلام باشد .وقتی تمدن نوین اسلامی را به عنوان یک هدف در نظر بگیریم در نهضت های آزادی خواهان و نهضت اسلامی باید فضایی به وجود آید که در آن فضا انسانها با استفاده از استعداد های نهفته در درون جامعه انسانی هم از لحاظ مادی و معنوی جامعه را تشکیل بدهند که این جامعه الگو ، ایده‌آل برای همه جوامع باشد . وی ادامه داد : رهبر انقلاب امام خمینی( ره )به ما راهی نشان دادند که برگرفته از وحی و تعلیمات انبیاست که با اتخاذ این روشها و راه کارها می توان جامعه ای بر اساس رسالت پیامبر اعظم بنا ساخت.
برزگر: بر جایگاه دیپلماسی اسلامی در جهان پسا غربی تاکید کرد
کیهان برزگر استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با اشاره به تحولات اخیر اوکراین بیان داشت: جهان غرب شامل آمریکا و کشورهای بزرگ اروپایی دچار یک افول در عرصه دیپلماسی هستند و این بدترین وضعیتی است که در حال حاضر در بعد از جنگ جهانی دوم با آن مواجه هستند.
وی با اشاره به جو رسانه‌ای و تلاش‌های هدایت‌شده برای اینکه غرب را مأمن و عامل اتحاد دنیا معرفی کند، افزود: این موضوع نشان می‌دهد که با یک چالش هویتی در درون غرب روبرو هستیم. بدیهی است که در آینده‌ای نزدیک چالش هویتی در درون غرب خواهیم بود. در چنین شرایطی دیپلماسی اسلامی بهترین جایگزین سیاسی برای آن باشد.
برزگر اظهار داشت: فناوری‌های جدید و توسعه آن در منطقه شرق دنیا می‌تواند به یک چالش جدی برای غرب خودش را نشان دهد به گونه‌ای که در معادلات جهانی تأثیرات جدی بگذارد.
وی ادامه داد: تمرکز دیپلماسی اسلامی بر 3 نکته عبارتند از :
نکته اول جامعه مدنی اسلامی از منظر آموزش و توسعه انسانی در جهان تقویت کنیم.
نکته دوم اینکه دیپلماسی مردمی است و ارتباطی مردمی در بین امت های جهان اسلام تکیه بر اشتراکات جهان اسلام حتی اگر به صورت حداقلی باشد می‌تواند برای توسعه دیپلماسی اسلامی و فوق العاده مهم باشد .
نکته سوم جایگاه فلاسفه اسلامی در شکلی و الگوی بخشی مفاهیم صلح و جنگ و سیاست حکمرانی حکم و حاکمیت موضوعات از این قبیل ارزشمند بود .
وی در پایان اشاره داشت که مدل جمهوری اسلامی ایران می تواند موتور الگوی اسلامی بخش باشد چون همزمان عناصر قدرت و مقاومت و ارزش‌ها در درون خودش دارد .نوع نگاه رهبری ایران ،نگاهی استراتژیک و هوشمندانه به وحدت در جهان اسلام است که نقش های غرب رو برآب می کند.
