در برخی روایات آمده است که حضرت حجّت علیهالسلام در زمان ظهور به «دین جدید» یا «امر تازه» قیام میکند و به «سیره پیامبر صلّیاللّهعلیهوآله» عمل نمینماید.
از سوی دیگر، احادیث فراوانی داریم که پیامبر اکرم و امامان معصوم علیهمالسلام مأمور به تبعیت از وحی و اجرای احکام الهی بودهاند و سیرهی آنان بر عدل و فطرت استوار است. پس چگونه میتوان پذیرفت که امام زمان علیهالسلام با پیامبر یا سایر امامان تفاوت در عمل داشته باشد و به دینی غیر از دین آنان اقدام کند؟
پاسخ:
برای رفع این شبهه و جمع میان همهی روایات، باید به تفاوتِ «ظرف تاریخی و عقلی امتها» توجه کرد.
پیامبر اکرم صلّیاللّهعلیهوآله و امامان پیشین علیهمالسلام، طبق دستور «إنّا معاشر الأنبیاء أُمرنا أن نُکلّم الناس علی قدر عقولهم»، مأمور بودند احکام الهی را متناسب با ظرفیت فهم مردم بیان و اجرا کنند. در عصر غیبت نیز فقها مأمورند بر اساس ظواهر کتاب و سنت حکم نمایند و جامعه را بر همان مبنا اداره کنند.
اما در زمان ظهور، عقل بشر به اوج کمال میرسد و استعداد فطریِ انسانها برای درک حقایق کامل میشود.
در این مرحله، حضرت حجّت علیهالسلام احکام را بر پایهی فطرتِ الهی و حقیقتِ وجودیِ اشیاء اجرا میکند؛ امّا نه به معنای مخالفت با سیره پیامبر اکرم، بلکه باطل کردنِ رسوم و آرامشهای سطحی و ظاهری دوران غیبت که با حقیقت عدلِ الهی سازگار نیست. بنابراین آنچه در احادیثی چون «دین جدید»، «امر نو»، و «به علم خود حکم میکند» آمده، اشاره به تحقق همان دین فطریِ الهی در کاملترین مرتبهی ظهور است، نه آغاز دینی تازه .
چنانکه بعضی روایات نیز تأیید میکند در گذشته به انبیای سابق اجازه نشر علوم فطری داده نشد، زیرا مردم ظرفیت نداشتند؛ ولی در دولت حضرت حجّت علیهالسلام، چون عقلها کامل شدهاند، عدل مطلق و دین فطرت الهی به طور تمام اجرا میگردد؛ همان دینی که خداوند دربارهاش فرموده است: «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ، ذَٰلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ»
نتیجه نهایی:
پس دین حضرت حجّت علیهالسلام همان دین پیامبر صلّیاللّهعلیهوآله است، با این تفاوت که در زمان ظهور، حقیقت آن در سطح فطری و باطنیِ کامل خود اجرا میشود و مردم به سبب کمال عقل و علم، توان پذیرش این مرتبه از عدل را دارند.
برداشتی از فصل هفدهم کتاب الشموس المضیئه (ظهور نور) ص۳۴۲
