تعالیم قرآنی و حدیثی پیرامون آفرینش کائنات بر این نکته مهم تاکید می‌کنند که عالم ماده و طبیعت پس از عالم فراماده آفریده شده‌اند. از عالم فراماده به «عالم امر» و از عالم ماده و طبیعت به «عالم خلق» تعبیر می‌شود. از ویژگی‌های بارز عالم امر آن است که دارای بساطت و تجرد می‌باشد و خواص ماده را ندارد.[1] خداوند برای رساندن فیض خویش به تمام موجودات، عالم خلق با ویژگی‌های ماده و جسم را آفرید.
با توجه به برتری عالم امر بر عالم خلق، آفرینش عالم خلق یعنی آسمان‌ها و زمین به صورت مستقیم توسط خداوند صورت نپذیرفت، بلکه توسط ماموران الهی که واسطه در فیض خداوند می‌باشند، انجام شده است. بر اساس احادیث معتبر شیعی، اهل‌بیت علیهم‌السلام همان واسطه‌های خداوند در آفرینش و فیض می‌باشند و به فرموده روایات، هیچ چیزی در این عالم نیست مگر آنکه اهل‌بیت علیهم‌السلام سبب آن بوده‌اند.[2]
پذیرش این مطلب هیچ‌گاه برای شیعیان دشوار نخواهد بود؛ زیرا آنان بر این باورند که مقام و جایگاه اهل‌بیت علیهم‌السلام از فرشتگان الهی بالاتر است و اگر خداوند به وسیله فرشتگان تدبیرگر بر این عالم تصرف کرده و مدیریت می‌کند[3] و طبق برخی روایات، در آفرینش آدم علیه‌السلام دخیل بودند،[4] بی‌تردید توانایی اهل‌بیت علیهم‌السلام از آنان پایین‌تر نخواهد بود.
با این حال به تصریح قرآن کریم، فیض الهی هرگز متوقف نشده و به اتمام نرسیده،[5] بلکه خداوند هر لحظه بر تمام آنچه که آفریده، عنایت دارد و هدایت تکوینی و روزی آنها را بر عهده گرفته است.[6]
همچنین در نگاه شیعه و به طور کلی برای امام معصوم علیه‌السلام چهار جایگاه مهم وجود دارد:
الف- ولایت تکوینی؛
ب- اسوه اخلاق بودن،
ج- حفظ و بیان شریعت؛
د- خلافت و تشکیل حکومت.[7]
بیشتر مردم با کارکرد و جایگاه نخست امام علیه‌السلام آشنایی ندارند، اما خداوند از همین طریق، فیض و نعمت‌های بی‌کران خویش را همواره بر تمام موجودات سرازیر کرده و بقاء و زیست هر موجودی و هر انسانی با هر عقیده و آئینی، به وجود امام معصوم علیه‌السلام وابستگی کامل دارد، هرچند خودش از آن غافل باشد.
پی‌نوشت:
[1]. سبزواری، هادی، أسرار الحكم، ج1، ص222، مطبوعات دینی.
[2]. طوسی، محمد، الأمالي، ص157، دار الثقافة ؛ ابن‌مشهدی، المزار الكبير، ص568، جامعه مدرسین.
[3]. نازعات،5.
[4]. کلینی، محمد، الكافي، ج3، ص162، اسلامیة.
[5]. مائده، 64.
[6]. هود، 56.
[7]. ربانی گلپایگانی، علی، امامت در بینش اسلامی، ص140، بوستان کتاب.
