حجت‌الاسلام رمضانی امام جمعه هامبورگ با بیان اینکه از اقسام مهم امنیت می‌توان به امنیت خانواده اشاره كرد گفت: امروزه دنیای شرق و غرب از هر جهت به آن نیازمند هستند و مختل شدن این نوع امنیت، مشكلات فراوانی را در انسجام و استحكام امور خانواده و حتی جامعه پدید می‌آورد. به همین دلیل است كه پیامبر اكرم(ص) ازدواج را به عنوان محبوبترین بنای اولیۀ تشكیل خانواده نزد خدای متعال می‌دانند.
خطیب جمعه هامبورگ که در خطبه های گذشته امنیت مذهبی را مورد بررسی قرار داده است اقسام دیگر آن را به نحو زیر بررسی کرد:
امنیت خانواده: از اقسام مهم امنیت می‌توان به امنیت خانواده اشاره كرد كه امروزه دنیای شرق و غرب از هر جهت به آن نیازمند هستند و مختل شدن این نوع امنیت، مشكلات فراوانی را در انسجام و استحكام امور خانواده و حتی جامعه پدید می‌آورد. به همین دلیل است كه پیامبر اكرم(ص) ازدواج را به عنوان محبوبترین بنای اولیۀ تشكیل خانواده نزد خدای متعال می‌دانند.[1]
برای این‌كه، این امنیت تحقق پیدا کند باید اولاً؛ حقوق متقابل زن و شوهر شناخته و رعایت شود. ثانیاً؛ باید نظام تربیتی خانواده با مبانی و اصول تربیتی در مسیر خود قرار گیرد. و ثالثاً؛ دولت هم، باید قوانینی را برای تسهیل امور خانواده تدوین نماید و شرایط رشد و استحكام در نظام خانواده را زمینه‌سازی كند.
پس، اگر نهاد خانواده امری مقدس به شمار می‌رود باید ضریب امنیت آن از هر جهت بیشتر و افزون‌تر گردد. بنابراین، چاره‌ای نیست جز اینکه، به جنبه‌های حقوقی و اخلاقی نظام خانواده كه منجر به امنیت این نهاد مقدس می‌شود، توجه بایسته صورت گیرد و دولت و حاكمیت هم، از هر جهت باید اموری را برای تسهیل تشكیل خانواده لحاظ كند. مانند؛ اشتغال، مسكن، هزینۀ ازدواج، تهیۀ جهیزیه و امثال آن‌ها باید به گونه‌ای شایسته مورد توجه قرار گیرد تا در شروع زندگی با مشكلات رفاهی ـ كه در اختلاف زن و شوهر تأثیرگذار است ـ مواجه نشوند و در صورتی كه پیش‌گیری‌های لازم در این امر صورت گیرد و آموزش‌های دینی و اخلاقی به زن و شوهر كه دو عنصر تشكیل دهندۀ خانواده هستند، انجام گیرد مشكلات در این بخش كمتر خواهد بود.
متأسفانه عوامل تهدید کنندۀ امنیت خانواده فراوان است كه اگر برای مقابله با آن، تمهیدات لازم صورت نگیرد، آشفتگی، اضطراب و ناامنی بر فضای خانواده حاکم می‌شود. از جملۀ این عوامل تهدید کننده عبارتند از؛ اعتیاد كه از جنبه‌های مختلف زیان‌های فراوانی در ثبات خانواده پدید خواهد آورد. اتلاف وقت و جوانی، اتلاف اموال و سرمایه‌های مادی، صدمه‌های جسمی و اختلالات عصبی، زیان‌های معنوی و روحی، زیان‌های حیثیتی و آبرویی كه همه منجر به فروپاشی و متلاشی شدن استحكام خانواده می‌گردد. چه‌بسا این عوامل، منجر به جدایی زن و شوهر گردیده و فرزندان را متحیر و سرگردان كرده و حتی بسیاری را به فحشا و منكرات كشانده است و باعث ناامنی روانی، ذهنی و خانوادگی شده است.
از جمله عواملی كه ممكن است تهدید جدی‌ای را در سامان‌دهی وضعیت خانواده به وجود آورد، فقر و بی‌كاری است. به هر حال، باید پذیرفت كه فقر و تنگ‌دستی هم‌مرز با كفر معرفی شده است.[2] و عامل مهمی برای بر هم زدن وضعیت خانواده می‌گردد زیرا، انسان فقیر حتی در نزد زن و فرزند خود هم، بی‌مقدار است و به همین جهت است كه در روایات ما سفارش شده كه باید همگان در جهت توسعۀ معیشت خانواده بكوشند و راحتی را برای خانواده فراهم كنند. و نیز، شاید به همین جهت است كه امنیت شغلی در اسلام مورد تأكید قرار گرفته و این وظیفه تا حد زیادی بر عهدۀ كارگزاران نهاده شده تا زمینۀ اشتغال را فراهم كنند.
این موضوع که كسب و كار به عنوان یک عبادت بزرگ معرفی شده و در حدیث معراج، نُه جزء عبادت در طلب حلال دانسته شده است، به این علت است كه افراد جامعه كار و تلاش را جدی بگیرند و همین هم، شاهد بر این مدعاست که كار، هم عبادت است و هم، عامل تربیت انسان و هم عامل رشد و رفاه نسبی افراد جامعه. و آن‌قدر به مسألۀ كار اهمیت داده شده كه در روایات آمده آن‌هایی كه از كار فرار می‌كنند، دعایشان مستجاب نمی‌شود.[3]
بنابراین، هم باید شرایط كار فراهم شود و هم، افراد باید خواهان کار کردن باشند تا به وظیفۀ خود برای مقدمات امنیت در خانه عمل نمایند. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده كه فرمودند:
«اسْعَ عَلَى عِيَالِكَ وَ إِيَّاكَ أَنْ يَكُونَ هُمُ السُّعَاةَ عَلَيْك»[4]
«برای توسعه و رفاه خانواده‌ات تلاش كن و بپرهیز از کاری كه باعث شود آنان به زیان تو دست به عملی بزنند.»
از جمله امور مهمی كه برای امنیت در خانواده باید دقت نمود این است که انگیزه‌های ازدواج را باید تصحیح نمود و به انگیزه‌های زودگذر دل نبست. متأسفانه برخی، به خاطر جمال و زیبایی، ثروت و سرمایه، ویژگی‌های تحصیلی، هنری و شغلی، اجبار و تحمیل اطرافیان، قوم و خویش و مانند این امور با یكدیگر ازدواج می‌كنند كه بی‌شك این نوع ازدواج‌ها پایدار نخواهد بود. اما، اگر برای نجات از تنهایی، محبت‌ورزی، داشتن فرزند و تربیت آن، پاسخ‌گویی به غریزۀ جنسی از طریق قانون الهی، حفظ پاكدامنی، عمل به سنت اسلام و پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) و كمال‌جویی با هم ازدواج كنند و محبت الهی را كه اصلی‌ترین نقش را در پایداری ازدواج داشته باشد رعایت كنند و به یكدیگر اعتماد كنند و به خدای خود توكل نمایند و به قانون الهی عمل کنند و زندگی را الهی و انسانی كنند، بدون شك چنین خانواده‌ای در كمال امنیت و آرامش خواهد بود و آنان همواره با داشتن چنین نگرش و بینشی، سلامت روحی و روانی را در خانه حكم‌فرما خواهند نمود و بهشت دنیا را در خانه تجربه خواهند كرد و جامعه را از این امنیت برخوردار خواهند ساخت.
نتیجۀ سخن این‌كه، امنیت در خانواده برای جامعه‌ای سالم، نقش بسیار مهمی را ایفاء می‌كند و زیباترین معنای زندگی را به شكل عملی و واقعی آموزش می‌دهد. بنابراین، مادران و پدران باید به دقت نقش خود را در خانه‌ای امن مرور كنند تا با صفا و صمیمیت فرزندانی صالح را به جامعۀ بشری تحویل دهند كه در این صورت، جامعۀ انسانی، امنیت مطلوب و پسندیده را در همۀ ابعاد آن تجربه خواهد نمود. إن شاء الله.
............
[1]. «مَا بُنِيَ فِي الْإِسْلَامِ بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزْوِيجِ.» ( مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار، ج 100، ص 222، باب 1ـ كراهة العزوبة و الحث على...، ح 40.)
[2]. «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله) كَادَ الْفَقْرُ أَنْ يَكُونَ كُفْراً... .»
(الکلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 307، باب الحسد...، ح 4.)
[3]. «قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) مَا فَعَلَ عُمَرُ بْنُ مُسْلِمٍ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَقْبَلَ عَلَى الْعِبَادَةِ وَ تَرَكَ التِّجَارَةَ فَقَالَ وَيْحَهُ أَ مَا عَلِمَ أَنَّ تَارِكَ الطَّلَبِ لَا يُسْتَجَابُ لَه... .»
(همان، ج 5، ص 84، باب الرزق من حیث لایحتسب...، ح 5.)
[4]. همان، ج 5، ص 148، باب فضل التجارة و المواظبة عليها...، ح 6.
